Vadeli doğalgaz piyasasında yaprak kımıldamıyor

EROL OYTUN ERCAN

EPİAŞ’ın vadeli doğalgaz piyasasının açılmasının üzerinden ondört gün geçmesine karşın piyasada yalnızca 3 vadeli süreç gerçekleştirildi.

EPİAŞ, vadeli piyasanın tanıtımı için kurulan sitede projenin hedefinin “aylık, çeyreklik ve yıllık eserler ile bunlara ek olarak, geleceğe yönelik fiyat beklentilerini keşif (price discovery) ve fiyat riskinden korunma (hedging)” olduğunu belirtiyordu.

Bloomberg HT’ye konuşan güç şirketi yöneticileri doğalgaz fiyatlarında global çapta yaşanan oynaklığın vadeli piyasalarda süreç yapılmamasının ana nedeni olduğunu söyledi. Piyasaların BOTAŞ’ın yeni alımlarını da beklediğini belirten yöneticiler, fiyatların istikrara kavuşmasıyla süreçlerin artacağını belirtti.

Mevzuyla ilgili Bloomberg HT’nin sorularını yanıtlayan EPİAŞ ise açıldığı günden bu yana vadeli doğalgaz piyasasına kayıtlarda artan bir ilginin olduğunu belirterek “İçerisinde bulunduğumuz devirde güç piyasalarındaki harikulâde dalgalanmalar, ileriye dönük süreçlerin az sayıda ve düşük hacimle gerçekleşmesine neden oluyor. VGP’deki durumu da bu bağlamda değerlendirebiliriz”dedi.

Avrupa doğalgaz göstergesi olan Hollanda doğalgaz vadeli kontratlarının fiyatı sene başından bu yana yüzde 400’den fazla artarak megavatsaat başına 98,5 euroya çıktı. Türkiye’de spot doğalgaz fiyatı ise 2021’in Ocak ayında 1.300 TL civarında bulunurken 15 Ekim’de 3.000 TL’nin üzerinde bulunuyor.

Vadeli doğalgaz piyasası 1 Ekim’de sürece açılmıştı

EPİAŞ’ın Vadeli Doğal Gaz Piyasası (VGP) 1 Ekim’de sürece açıldıktan sonra birinci süreçlerde Ocak vadeli kontrat bin metreküp başına 3 bin 413 TL’den süreç görürken Aralık vadeli kontrat 3 bin 155 TL’den süreç gördü. 30 Eylül’de spot piyasada doğal gaz bin metreküp başına 2 bin 927 TL’den süreç görmüştü.

EPİAŞ Lideri Tancan: piyasamızın öngörülebilirliğine katkı sağlayacak ve yatırımcılar için ileriye yönelik olarak gerçeğe yakın fiyat sinyalleri oluşturacak

Güç ve Alışılmış Kaynaklar Bakan Yardımcısı ve EPİAŞ İdare Heyeti Lideri Abdullah Tancan, mevzuat taslak çalışmaları evresinde paydaşlarla geniş iştirakli toplantılar yaptıklarını ve teorik bir formülle baz fiyat belirlemenmesi için mutabık olduklarını söylemişti.

Vadeli doğalgaz piyasası açılmadan evvel AA’ya yaptığı açıklamada, vadeli doğalgaz piyasası için baz fiyat hesabında STP, TTF, Henry Hub ve Brent petrol fiyatlarının muhakkak katsayılarla ağırlıklandırıldığını belirten Tancan, “Dolayısıyla hub endeksli bir fiyat kurgusu oluşturuldu. Bu kurgunun ne üzere bir yararı olacak diye baktığımızda, piyasa tabanlı fiyat tespiti daha gerçekçi bir fiyat varsayımı ortaya çıkaracak” demişti.

Tancan, “Böylece piyasamızın öngörülebilirliğine katkı sağlayacak ve yatırımcılar için ileriye yönelik olarak gerçeğe yakın fiyat sinyalleri oluşturacak” demişti.

Bakan Dönmez: Vadeli piyasalar üretici ve tüketiciyi fiyat dengesizliklerinin oluşturacağı risklerden korur

Güç ve Alışılmış Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, piyasanın açıldığı 1 Ekim’de vadeli doğalgaz piyasasında güçlü bir gösterge fiyat oluşacağına inandıklarını belirtmişti.

“Vadeli piyasalar, fiyat dalgalanmalarına karşı doğal gaz üreticileri ve tüketicilerine güç maliyetlerini sabitleme avantajı sunarak, fiyat dengesizliklerinin oluşturacağı risklerden korur” diyen Dönmez, global piyasalarda yaşanan güç fiyat artışlarının yaşandığı bu periyotta vadeli doğalgaz piyasasının devreye girmesinin bu açıdan büyük kıymet taşıdığını söylemişti.