TCMB/Kavcıoğlu: Türkiye besin fiyatlarının en çok arttığı ülkeler ortasında

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Lideri Şahap Kavcıoğlu, son periyotlarda makul eserlerdeki fiyat artışlarının tarihî ortamalarının epeyce üzerinde olduğunu fakat fiyat artışlarının talep kompozisyonundaki olağanlaşma, arz kısıtlarının hafiflemesi ve baz tesirlerinin devreden çıkmasıyla süreksiz olduğunu değerlendirdiklerini belirterek, “Bu ögeler, önümüzdeki periyotta ülkemizde de enflasyonu düşürücü istikamette tesir edecektir.” dedi.

Finansın Geleceği Zirvesi’nde salgının global ve Türkiye’deki tesirlerini pahalandıran Kavcıoğlu, “Koronavirüs salgınının dünya çapında yayılmasıyla birlikte başlayan birinci periyotta global iktisat 2008 yılındaki finansal krizi de aşan zorlukta bir devir geçirmiştir. Salgının büyük ölçekli bir arz şokuna da yol açması 2008 finansal krizinden farklı olarak ekonomiler üzerindeki olumsuz tesirin daha yüksek ve kalıcı olmasına yol açmıştır.” dedi.

Salgın devrinde finansal sisteme ve gerçek bölüme gereksinim duydukları likiditeyi uygun şartlarla sağlayarak, finansal istikrara ve salgın sonrası toparlanma sürecine takviye olmayı hedeflediklerini belirten Kavcıoğlu, “Türkiye, OECD ülkeleri ve Çin ile birlikte değerlendirildiğinde 2020 yılında olumlu büyüme kaydeden iki iktisattan biri olmuştur. 2021 yılı birinci yarısına ait açıklanan datalar, büyümedeki olumlu görünümün devam ettiğini gösterdi.” diye ekledi.

“Son periyottaki ÜFE artışı, kur ve emtia fiyatlarıyla açıklanamıyor”

Yüksek frekanslı bilgilerin işgücü piyasasında toparlanmaya işaret ettiğini söyleyen Kavcıoğlu, “Hizmetler dalı istihdamı salgına dair kısıtlamaların da tesiriyle daha yavaş bir toparlanma sergilerken, son devirde burada güçlü bir istihdam artışı ile salgın devri kayıplarının büsbütün telafi edildiğini gördük.” dedi.

Enflasyonun yükselmesinde en önemli etmenlerden biri artan emtia fiyatları olduğunu vurgulayan Kavcıoğlu, emtia fiyatlarındaki artışa paralel olarak, üretimin süratle artan talebe tıpkı süratte yanıt verememesi nedeniyle oluşan arz kısıtlarının da fiyatların yükselmesinde tesirli olduğunu söyledi.

“Ülkemizde de geçmiş periyotlarda üretici enflasyonundaki gelişmelerin kur ve emtia fiyatları ile büyük ölçüde açıklanırken, son devirde bu iki belirleyicinin üretici enflasyonunu açıklamakta yetersiz kalması arz istikametli ek ögelere işaret ediyor.” diyen Kavcıoğlu, Avrupa Bölgesi için yapılan son anketlerde arz kısıtlarının imalatı sınırlayan faktörler ortasında ön sıralarda olduğunu ve hammadde teminindeki kısıtların üretimi kısıtlayıcı rolünün besbelli formda arttığının altını çizdi.

“Bu ögeler, önümüzdeki periyotta ülkemizde de enflasyonu düşürücü tarafta tesir edecektir”

Üretici ve tüketici enflasyonu ortasındaki farkın son devirde birçok gelişmiş ve gelişmekte olan ülkede uzun devir ortalamasının epey üzerine çıktığını lisana getiren Kavcıoğlu, global merkez bankalarının güç ve salgın kaynaklı fiyat artışlarının talep kompozisyonundaki olağanlaşma, arz kısıtlarının hafiflemesi ve baz tesirlerinin devreden çıkmasıyla süreksiz olduğunu değerlendirdiğini belirterek “Bu ögeler, önümüzdeki devirde ülkemizde de enflasyonu düşürücü tarafta tesir edecektir.” diye ekledi.

Son devirde muhakkak eserlerdeki fiyat artışlarının tarihi ortalamalarının hayli üzerine çıktığını söz eden Kavcıoğlu, “Bu durumun bir sebebi, biraz evvel de değindiğim üzere salgına bağlı olarak emtia fiyatlarındaki artışlar ve arz kısıtları üzere gelişmeler olsa da, bu ögeler tek başlarına birtakım eserlerdeki fiyat artışlarını açıklamakta kâfi olmayabiliyor. Bilhassa salgından olumsuz etkilenen ve salgından sonra talebin canlı olduğu kesimlerde fiyatlarda daha yüksek artışlar görüyoruz. Fakat ortaya çıkan bu fiyatlama davranışlarının, ekonomik ve toplumsal olağanlaşma sürat kazandıkça önümüzdeki periyotta tekrar salgın öncesi haline yakınsayacağını kıymetlendiriyoruz.” dedi.

“Türkiye, fiyatların en çok arttığı ülkeler ortasında yer almaktadır”

Tüketim sepeti içerisinde besin yükünün ve yurt içi besin enflasyonunun ülkeler ortasında farklılaşabildiğini belirten Kavcıoğlu, “Türkiye, ülkelerarası bir kıymetlendirme yapıldığında fiyatların en çok arttığı ülkeler ortasında yer almaktadır. Tabloda, Ağustos ayında besin enflasyonunun son üç yılın ortalamasından epey yüksek gerçekleştiğini görüyoruz.” dedi.

Merkez bankalarının bu süreçte tüm siyaset araçlarını kullanarak fiyat istikrarını sağlamayı ve salgın sonrası olağanlaşma sürecinin devamına takviye olmayı sürdüreceklerini vurgulayan Kavcıoğlu, Tüm merkez bankaları üzere salgının seyrine dair gelişmeleri ve global iktisada tesirlerini yakından izlediklerini söyledi.