Piyasaları sarsan yeni varyantla ilgili bilmeniz gereken 7 şey

Güney Afrika’da Kovid-19’a sebep olan ve B.1.1.529 olarak isimlendirilen yeni bir koronavirüs varyantına rastlandı ve ülkedeki yetkililer bu varyantın telaş verici olduğunu kaydediyorlar. Yeni varyantın ortaya çıkması, birçok ülkede salgının yayılması, sıhhat sistemlerinde sıkışmalara yol açması, aşıdan mümkün kaçınmalar ve ekonomiler ve hudutların tekrar açılmasına ait uğraşların karmaşık haline gelmesi üzere dehşetleri artırdı ve bu durum Cuma günü global piyasalarda riskten kaçınma dalgasına sebep oldu.

Şimdiye dek bahis hakkında bilinenler şöyle;

1. Bu varyantın farkı ne?

Bilim insanları, B.1.1.529 varyantının, virüsün bedendeki hücrelere girişinde kilit rol oynayan spike proteininde çok sayıda farklı mutasyon barındırdığını kaydediyorlar. Bu protein ayrıyeten aşılar tarafından da hedefleniyor. Araştırmacılar hala bu varyantın evvelkilere nazaran daha bulaşıcı ya da daha ölümcül olup olmadığını belirlemeye çalışıyor.

2. Nereden geldi?

Bu mevzuda şimdiye dek yalnızca spekülasyonlar var. Londra’da UCL Genetics Institute’tan bir bilim insanı, bu varyantın, muhtemelen bağışıklığı zayıf bir kişinin, büyük olasılıkla tedavi görmemiş bir HIV/AIDS hastasının kronik enfeksiyonu sırasında evrim geçirdiğini söyledi. Güney Afrika’da 8,2 milyon kişi HIV virüsü taşıyor ve bu dünyadaki en yüksek sayısı işaret ediyor. Geçen yıl Güney Afrika’da tespit edilen beta varyantı da HIV virüsü taşıyan birinden gelmiş olabilir.

3. Ne kadar yayıldı?

Perşembe günü prestijiyle, yeni varyantın yeni enfeksiyonlar ortasında baskın pozisyona gelmekte olduğu Güney Afrika’da yaklaşık 100 olay tespit edildi. Güney Afrika’daki iki üniversitede gen dizilimi enstitülerini yöneten biyoinformatik profesörü Tulio de Oliveira’ya nazaran, birinci PCR test sonuçları, Çarşamba günü Güney Afrika’nın Johannesburg’u da kapsayan bölgesinde rapor edilen bin 100 yeni olayın yüzde 90’ının yeni varyanttan kaynaklandığını gösteriyor. Komşu ülke Botsvana’da, yetkililer Pazartesi günü, aşıları tam olan şahıslarda dört olay tespit etti. Hong Kong’da, Güney Afrika’dan gelen bir şahısta bu varyanta rastlandı ve öteki bir hadise bir otel odasında karantinaya alınan bir şahısta tespit edildi.

Tulio de Oliveira, Twitter bildirisinde, “Bu yeni varyant, B.1.1.529, çok süratli yayılıyor görünüyor. 2 haftadan az bir müddette, bu varyant, Güney Afrika’daki yıkıcı Delta dalgasının akabinde tüm enfeksiyonlarda baskın pozisyona geçiyor” dedi.

4. Nasıl reaksiyon verildi?

Yeni varyant haberi Cuma günü piyasaları sarstı. Seyahat ile ilgili pay senetleri Asya piyasalarında, bu varyantın seyahatleri olumsuz etkileyeceği beklentilerine bağlı olarak, en fazla düşen paylar ortasında yer aldı. Genelde inançlı liman olarak görülen Japon yeni dolar karşısında yüzde 0,6 paha kazanırken, Güney Afrika randı son bir yılın en düşük düzeyine indi. İngiltere altı Afrika ülkesinden uçuşları süreksiz olarak durdurdu ve başka ülkeler de İngiltere’yi izledi. Singapur son 14 günde Güney Afrika ve komşu ülkelerden gelenlere kısıtlama getirdi. Avustralya, durum daha berbata giderse, Afrika’nın güneyindeki ülkelerden gelenler için hudut kurallarını sıkılaştırabileceğini kaydederken, Hindistan, Güney Afrika, Botsvana ve Hong Kong’dan gelenleri daha yakından inceleyeceğini duyurdu.

5. Ne kadar kaygı verici?

Bu mevzuda bir şey söylemek için erken. Dünya Sıhhat Teşkilatı (WHO), yeni varyantın elde hazır bulunan 100’den az tam gen dizilimi olduğunu ve bundan ötürü bu varyant üzerinde çalışmanın ve tıpkı vakitte eldeki aşıların bu varyanta karşı ne kadar tesirli olduğunu belirlemenin vakit alacağını kaydetti. Virüsler daima mutasyona uğrar ve bu değişiklikler bazen virüsü daha zayıf hale getirir ya da bazen bunları antikorları aşma ve insanlara bulaşma konusunda daha güçlü kılar.

6. Bundan sonra neye bakılmalı?

Dünya Sıhhat Teşkilatı Cuma günü B.1.1.529’u görüşmek ve bunun resmi olarak tasa verici bir varyant olup olmadığına karar vermek üzere bir toplantı davetinde bulundu. Şayet bu varyant bu formda tanımlanırsa, Dünya Sıhhat Teşkilatı’nın isimlendirme şemasına nazaran bir Yunan harfi alacak ve bu harf muhtemelen “nu” olacak. Hükümetler de bu varyanta karşılık muhtemelen sonlarda önlemleri artıracak ve seyahat denetimlerine gidecek.

7. Avrupa’da Güney Afrika kısıtlamaları

Yeni varyant nedeniyle Avrupa’da kimi ülkeler seyahat kısıtlamaları getirdi. İngiltere, 6 Afrika ülkesini, Kovid-19 salgınıyla gayret kapsamında oluşturduğu seyahat listesinde “kırmızı listeye” alırken Almanya da Güney Afrika’dan yalnızca Alman vatandaşlarının taşınmasına müsaade vereceklerini duyurdu.

Avrupa Birliği Komitesi Lideri Ursula von der Leyen, salgında 4’üncü dalganın başladığını belirterek, aşılama sürecinin daha da hızlandırılması gerektiğini söyledi.