Piketty’nin çalışma kümesinden pandemi raporu: Milyarderler için altın çağ

Fransız ekonomist Thomas Piketty tarafından kurulan bir kümeye nazaran, milyarderlerin global refahtan aldığı hisse Kovid-19 krizi sırasında rekor düzeye çıktı.

Paris merkezli Global Eşitsizlik Laboratuvarı, Salı günkü raporunda, yaklaşık 2 bin 750 milyarderin dünya refahının yüzde 3,5’ini elinde tuttuğuna dikkat çekti. Küme, bu hissenin 1995 yılında yüzde 1 düzeyinde olduğunu ve en süratli artışların pandemiden itibaren gerçekleştiğini kaydetti. Dünya nüfusunun en yoksul yarısı ise, zenginlerin refahının yaklaşık yüzde 2’sine sahip.

Çalışmanın bulguları, salgını yenmek için kâfi aşıya ve tıpkı vakitte mali kaynaklara da sahip olmayan gelişmekte olan ekonomilere gelişmiş ekonomilerden bile daha fazla hasar veren kamu sıhhati krizi sırasında, kötüleşmekte olan eşitsizliğe ait tartışmaya katkıda bulunuyor. Güçlü dünyada dahi, finans ve gayrimenkul piyasaları, geçen yılki sert düşüşlerden bu yana güçlü artışlar gösterdi ve bu durum ülke içi farkların açılmasına yol açtı.

“Milyarderlerin serveti 4,1 trilyon dolar daha arttı”

Raporun muharrirlerinden biri olan Lucas Chancel’e nazaran, bu pandemi trendleri, tesirlerinin daha alttakilere yansıyacağı ve nihayetinde herkesin faydalanacağı beklentisi ile on yıllardır tepedeki insanlara yönelik sürat kazanan siyaset sonrası gerçekleşti.

Global Eşitsizlik Laboratuvarı’nın eş yöneticisi Chancel, verdiği bir söyleşide, “Pandemi öncesi esasen çok eşitsiz olan bir dünyanın doruğunda nitekim bu kutuplaşma var. Milyarderlerin elinde kriz sırasında 3,6 trilyon euro (4,1 trilyon dolar) fiyatında servet birikti. Dünya Bankası’nın hesaplamalarına nazaran ise, tıpkı devirde 100 milyon insan çok fakirliğe düştü” dedi.

“Kaybolan orta sınıf”

Dünyanın büyük kısmında, nüfusun en varlıklı yüzde 10’luk kısmı, refahın yaklaşık yüzde 60 ila yüzde 80’ini denetim ediyor. Lakin rapor kimi açık bölgesel farklılıklara dikkat çekiyor.

Genel manada, yoksul ülkeler varlıklı ülkeleri yakalıyor, fakat bu gelişmekte olan ülkelerin içinde, eşitsizlik kıymetli ölçüde arttı. Global Eşitsizlik Laboratuvarı’na nazaran, tıpkı ülke farklılıkları artık global eşitsizliğin üçte ikisinden fazlasını oluşturuyor. Bu oran 2000 yılında neredeyse yarı yarıya düzeyindeydi.

Raporda, Latin Amerika ve Orta Doğu’nun, servetin yüzde 75’inin yüzde 10’luk kümenin elinde bulunması ile birlikte, eşitsizliğin en fazla görüldüğü bölgeler pozisyonunda olduğu kaydedildi. Rusya ve Sahra altı Afrika da bu pozisyona fazla uzak değil.

Chancel, Hindistan üzere başka gelişmekte olan iktisatların hala “kaybolan orta sınıfın” derdini çekmekte olduğunu ve sömürgeci eşitsizliğin yerini piyasa eşitsizliğinin aldığını kelamlarına ekledi.
Refah farkları ayrıyeten daha büyük karbon ayak izlerinde de kendini gösteriyor. Güney Amerika’da, örneğin, en varlıklı yüzde 10’luk kesim her yıl kişi başına ortalama 73 ton emisyon salınımı gerçekleştirirken, yoksul yarının salınımı bu ölçünün 10 ton altında gerçekleşiyor.

Rapora nazaran, hem gelir hem de refah açısından ölçüldüğünde, Avrupa eşitsizliğin en az olduğu bölge durumunda. Avrupalıların en yoksul yarısı tarafından elde edilen toplam gelirin yüzde 19’u, dünyanın başka kısmındaki tıpkı kümenin eş hissesinden (yüzde 19) daha fazla. İşlerini kaybedenler için gelir dayanağı üzere pandemi siyasetleri muhtemelen gelir farkının daha da açılmasını önledi.

Chancel, “Kovid krizi çok zenginler ile nüfusun kalan kısmı ortasındaki eşitsizliğin daha da artmasına yol açtı. Lakin varlıklı ülkelerde, hükümetlerin müdahaleleri yoksullukta ağır bir artışın önüne geçti” dedi.

Dünya Eşitsizlik Raporu 2022, Paris İktisat Okulu ve Kaliforniya Üniversitesi, Berkley’deki ekonomistlerin öncülüğünde, tüm dünyada 100’den fazla araştırmacının çalışmalarına dayanıyor. Raporun birinci versiyonu 2018 yılında yayımlanmıştı.