Pak güç çağında global güç krizi

BLOOMBERG HT – ARAŞTIRMA

Son periyotta bilhassa güç maliyetlerindeki artış ve arz-tedarik noktasında yaşanan sıkıntıların öne çıktığı görülüyor. Dünyada yenilenebilir ve etraf dostu güç temasının yükseldiği vakit diliminde görülen bu durumun ne birinci ne de son olacağı söylenebilir.

Yaşanan olumsuz durumların üretimi ve olağan hayatı aksatmaması ismine başta Çin üzere büyük ülkeler olmak üzere, devletlerin “eski usul” alışkanlıkları sürdürerek aksiyon aldıkları izleniyor. Pak ve yenilenebilir kaynaklarla üretime geçiş kuşkusuz kolay ve süratli olmayacak fakat bilhassa stratejik değer ve büyüklükteki şirketlerin stratejilerini dinamik biçimde güncellemesi gerekiyor.

Avrupa ve İngiltere’ye bakıldığında epey farklı güç kaynağı çeşitlendirmelerinin ortaya çıktığı görülüyor. Fakat son devirde artan talep her türlü güç kaynağına ilgiyi artırıyor. Bilhassa gaz tarafında da sıkışıklığa neden olmuş durumda.

Öte yandan rüzgar ve hidro-elektrik üzere alternatiflerde de düşük üretim sorunu, iklim değişikliği ve çevresel faktörlerin tesiri ile birlikte tereddüt yaratıyor.

Özetle; Avrupa’da ve dünyada elektrik fiyatlarındaki artış, elektrik üretiminde kullanılan yakıtlardan tedarike uzanan çok taraflı bir nedenselliğe bürünürken, bunda mevcuttaki değişim süreci de değerli rol oynuyor.

Uzmanlar, değişimin gezegen ve beşerler için kaçınılmaz olduğunun altını çizerek tıpkı vakitte da büyük değişimlerin kırılganlıkları da beraberinde getireceği ihtarında bulunuyor.

Nüfusun giderek artması birebir vakitte ekonomik büyümenin ve tüketimin de artacağını işaret ediyor. Bu durum, giderek dijitalleşen dünyanın daha çok güce muhtaçlığı olacağı gerçeğini hatırlatıyor.

Güç krizi, ekonomik aktivitelerin yavaşlamasına sebep olabilir

Güç talebi ve güç fiyatlarındaki dalgalanmalar gelecekte de gündemde kalmaya devam edecek. Durumun sonuçları gelir ve servet dengesizliği, kısıtlı kaynakların bölüşümü ve ekonomik aktivitenin yavaşlaması üzere ögelerle bileşik tesirler yaratabilir.

Dünyadaki güç altyapısı iç içe geçmiş biçimde, bu nedenle endüstriyel tarafta rastgele bir zincirde görülebilecek aksaklıklar besinden teknolojiye birçok dalı olumsuz etkileyebiliyor.

Endüstriyel üretimi yüklü olarak kömür, gaz ve petrole dayalı olan Çin’de, devlet yenilenebilir enerjiyi teşvik etse de global ekonomik risklerin pandemi ile pekiştiği devir sonrası toparlanma evresinde zorunluluktan tekrar kömür ve LNG’ye yöneldi.

Bu durumdan kaynaklı olarak da Çin’in global çaptaki talebi yükseldi ve hem fiyatlar hem de başta Avrupa’nın güç muhtaçlığı üzere mevzular olmak üzere sıkıntılar baş gösterdi.

Yatırımcılar, yenilenebilir ve pak güç alanlarında yeni fırsatlarda büyük potansiyeller görürken finansal hareketlerin de değişime paralel taraf değiştirdiği gözlemleniyor.

Lakin son devirde yükselişe geçen rüzgar ve güneş kaynaklı üretimlerin, kömür ve gaz ölçeğinde ölçülerde tedarik edilememesi üzere dezavantajlar gelecek devirde riskleri de beraberinde getiriyor. Riskleri bertaraf etmek için başta üretim, transfer ve stok bulundurma üzerine çalışmalar yürütülüyor.

Daron Acemoğlu Project Syndicate’te kaleme aldığı yazısında karbon vergisi üzere uygulamaların yanına inovasyon, teşvik ve sübvansiyon üzere etmenlerin de dâhil edilmesi gerektiğini vurguluyor.

Acemoğlu, pandemiden kaynaklı problemlerin iktisadi tahlillerine yönelmekle birlikte iklim değişikliği üzere mevzuları dikkate alan “bütüncül” siyasetlere ve başta istihdam olmak üzere yatırımlar ve toplumsal ihtiyaçların karşılanmasını mümkün kılan “radikal fikirleri” önemsemenin zarurî olduğunu da ekliyor.