Kripto madenciliği artık jeopolitik bir ögeye mı dönüştü?

Süleyman Barbaros Görgü

Geçtiğimiz haftalarda Ukrayna ile yüksek tansiyon yaşayan Rusya, bu ağır gündemi ortasında devlet içi enteresan bir tartışma yaşadı. Rusya Merkez Bankası yayınladığı bir raporda kripto para madenciliğini yasaklama tavsiyesinde bulundu. Raporda kripto paraların Rusya’nın para siyaseti egemenliğini sınırladığı ve sonuç olarak siyaset faizini yüksek düzeyde tutmak zorunda kaldığı vurgulandı. Çabucak bu açıklamaların gerisinden Putin ve hükümet tarafından gelen kripto paralara karşı olumlu açıklamalar başları karıştırdı.

Boğaziçi Üniversitesi Öğretim Vazifelisi Cemil Şinasi Çeşidin, yaşanan bu tartışmaları Rusya’dan Bloomberg HT için yorumladı.

“Rusya Merkez Bankası’nın raporunda kripto paralar ponzi şemasına benzetildi”

Çeşidin, raporun 12 unsurluk özet sayfasında kripto varlıklara karşı ağır ithamlar olduğunu belirterek “Maddelerde hükümete çeşitli tavsiyelerde bulunmuşlar. Kripto paralarla ilgili düzenleme ve yasaklama, Bitcoin madenciliğinin çok güç harcadığına ve yasaklanmasına dair birtakım tavsiyeler var. Daha da berbatı yalnızca Bitcoin değil, bütün kripto paraların bir piramit şeması olduğu savı var. Ayrıyeten terörün finansmanı ve karanlık işler için kullanıldığı da belirtiliyor. Evet bu çeşit bir tez 2016’da söylendiği vakit sineye çekilebilir bir argümandı lakin 2022 yılında önemli bir ülkenin Merkez Bankası kalkıp raporunda ‘bu bir piramit şemasıdır’ ya da ‘ponzi şemasıdır’ dediği vakit gülünç oluyor.” dedi.

Bu rapor üzerine hükümet içinden gelen zıt seslerin olduğunu da belirten Tıbbın, “Rapor Rusya içerisinde çeşitli tartışmalara sebep oldu ve üzerine Duma’da vazife yapan kimi milletvekilleri karşı görüş ortaya koydular. Hatta bu husus üzerine Maliye Bakanı da bu rapora karşı duruş gösterdi. Madencilik ile ilgili Rusya’nın avantajı olduğundan bahsetti ve bunu devam ettirilmesi gerektiğini söyledi. Putin de bakan ile bir arada konum aldı ve Merkez Bankası yalnız bırakıldı.” diyerek Rusya’nın kripto para konusunda içinde bulunduğu görüş karşılıklığına dikkat çekti.

“Sibirya bölgesi kripto madenciliği için uygun”

Pekala Rus hükümeti Merkez Bankası’na karşı kripto varlıklar konusunda neden bu kadar reaksiyon gösterdi? Çeşidin bu soruya “Dünyada kripto madencilik konusunda üçüncü ülke Rusya. Küresel kripto madenciliğin yüzde 10-11’i burada yapılıyor. Sibirya bölgesinde bu işi yapmak için uygun şartlar var. Hem elektrik ucuz, hem makinaları soğutmak için tekrardan elektrik harcamasına gerek yok, zati soğuk. Makinalar o soğuk havadan faydalanıyor. Tesisler çoklukla kullanılmayan nükleer santrallerin yanında kuruluyor. Bu ortada yeri gelmişken belirteyim; Bitcoin madenciliğinde kullanılan toplam aygıtların oluşturduğu bu büyük sistem şu anda dünyanın en büyük ve kuvvetli bilgisayarı konumunda” diyerek cevap veriyor.

“Kripto para madenciliği artık jeostratejik bir konu”

Çeşidin, “Bu iş jeostratejik olarak kıymetli bir husus. Rusya stratejik açıdan çok akıllı bir devlet. Kripto para madenciliğinin stratejik bir iş olduğunun farkındalar. Kazakistan da bildiğiniz üzere evvelce Sovyetler Birliği üyesi olan yakın bir devlet. Son vakitlerde kripto para madenciliğinde tanınan Kazakistan’da olan hadiselerle de kısmen kripto para madenciliği ile alakalı. Ancak tabi bu alakaları çok fazla yüzeyde göremiyoruz. Putin’in danışmanlarının kelamını dinlemesindeki bir numaralı etken, bu kripto para madenciliğindeki konumunu Rusya’nın koruyup büyütmek istemesi. Ayrıyeten şayet Ukrayna’ya bir müdahale yapılırsa ki bu türlü bir müdahalenin mümkünlüğü yüksek gözüküyor, burada ortaya çıkabilecek finansal yaptırımlar zati konuşulmaya başlandı. Bu türlü bir duruma karşı Ruslar da büyük bir ihtimalle çok süratli bir biçimde kripto paraya adapte olup alternatif sistemlerini kurmak için hızlanacaktır” diyerek Rusya için gelecek periyottaki beklentilerini aktarıyor.

Ülkelerin yalnızca finansal alanda değil, dış bağlantılarında de bir stratejik koz olarak kripto varlıkları kullanması, kripto kozmosunun artık çok tesirli bir noktaya geldiğinin ispatı üzere. Evvelki yıllara kıyasla artık ülkelerin kripto varlıkları yasaklamaktan çok düzenleme yoluna gitmesi, tahminen de Rusya’da olduğu üzere bu güce sırt çevirmek yerine ulaşma gayreti olarak yorumlanabilir.