Dolar/TL ikinci günde de yükselişini sürdürdü

Dolar/TL , Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın 100 baz puanlık faiz indirim kararı sonrasında perşembe günü tüm vakitlerin en yüksek düzeyini gördükten sonra gerilemişti. Cuma günü yükselmeye devam eden dolar/TL, 8,83 düzeyini de aşarak rekor tazeledi.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, perşembe günü siyaset faizini 100 baz puan indirerek yüzde 18 düzeyine çekti. Böylece 1,5 yıl sonra birinci faiz indirim kararı gelmiş oldu. Piyasanın beklentisi faizlerin yüzde 19 düzeyinde tutulacağı tarafındaydı. Karar metninde çekirdek enflasyon gelişmelerinin değerlendirildiği tabir edilirken metinden faizin enflasyon üzerinde belirleneceği olmak üzere sıkı duruş taahhüdü veren sözler çıkarıldı.

Türkiye’nin kredi temerrüt risk primi (CDS) 412 baz puana kadar tırmanırken Türkiye 10 yıllık devlet tahvili faizi son 2 günde 70 baz puana yakın yükseldi.

Amerikan Merkez Bankası Fed, piyasa beklentilerine paralel formda siyaset faizini yüzde 0-0,25 ortasında sabit tuttu. Karar metninde, iktisattaki ilerlemenin devam etmesi durumunda varlık alım suratındaki yavaşlamanın gündeme alınabileceği belirtildi.

Fed siyaset yapıcılarının beklentilerinin yer aldığı noktasal grafikte de 2022’de faiz artışı öngören Fed yetkilisi sayısının arttığı izlendi. Ekonomik öngörülerde enflasyon beklentileri üst çekilirken, büyüme beklentilerinde düşüş görüldü. Karar sonrası konuşan Fed Lideri Jerome Powell, teşviklerin geri çekilmesi sürecinin 2022 ortasında son bulmasının uygun olabileceğini söyledi.

TCMB enflasyonda telaffuz değiştirmişti

Dolar/TL, Eylül ayında enflasyondaki yükselişin siyaset faizini aşması ve TCMB’nin odağını çekirdek enflasyona çevirmesiyle yüzde 4’ten fazla yükseliş kaydetmişti. Türk lirası telaffuz değişikliğinden bu yana en fazla paha kaybeden gelişen ülke para ünitesi olurken ikinci sırada yüzde 3,40 düşüşle Macar forinti yer aldı.

TCMB Lideri Şahap Kavcıoğlu, Alman-Türk Ticaret ve Sanayi Odası iktisat toplantısında yaptığı konuşmada Merkez Bankası’nın odağını manşet enflasyondan çekirdek enflasyona çevirdiğini belirtmişti.

“Küresel merkez bankacılığında, para siyaseti duruşu belirlenirken, para siyasetinin tesiri dışında olan kısa vadeli arızi ögelerden arındırılmış çekirdek enflasyon göstergeleri temel alınır.” diyen Kavcıoğlu, salgının getirdiği harikulâde şartların çekirdek enflasyonun kıymetini artırdığını vurgulamıştı.

Kavcıoğlu, Kısa vadede enflasyon görünümünde tesirli olan süreksiz ögelerin tesirini yitireceğini ve son çeyrekte enflasyonun düşüş eğilimine gireceğini düşündüklerini ve besin dışı enflasyonun yılın geri kalanında da manşet enflasyonun altında kalmaya devam etmesini beklediklerini söylemişti.

2013’teki varlık alımı azaltımında ne olmuştu?

2008 finansal krizi tüm dünyada tesirini hissettirirken merkez bankalarının, ağır resesyondan kaçınmak ve finans piyasalarını yine olağan işleyişine kavuşturmak hedefiyle, krize birinci yansıları siyaset faizlerini sıfır düzeyine çekmek ya da yaklaştırmak olmuştu. Kimi faizler ilerleyen periyotlarda eksiye bile geçmişti.

Bunun da sorunu çözemediği görülünce, olağan dışı teknikler gündeme gelmişti. Başta ABD ve İngiltere olmak üzere, Japonya ve Avrupa merkez bankaları varlık alımları yoluyla ekonomiyi canlandırmaya ve deflasyon sarmalından kaçınmaya çalışmışlardı.

Olağan dışı önlemlere en âlâ örnek, bilançosunun yaklaşık dört kat büyümesine neden olan Fed’in tahvil alım programlarıydı.

Krizi önlemek için alınan önlemler sonucu, bilhassa 2010 yılından sonra, fonlar, güçlü büyüme gösteren ve daha düzgün getiri imkanları sağlayan gelişen piyasalara akmaya başlamıştı.

Gelişen piyasalara yönelen bu fonlar birtakım ülkeler üzerinde konsantre oldu ve net sermaye akışının yüzde 90’ı Brezilya, Çin, Hindistan, Endonezya, Meksika, Peru, Polonya ve Türkiye’ye yönelmişti.

2013 yılının ilkbaharında ABD iktisadının güçlendiğine ait işaretler gelmesi, periyodun Fed Lideri Ben S. Bernanke’nin 22 Mayıs 2013’te Kongre’de yaptığı konuşmada, yılın ilerleyen periyotlarında, varlık alımlarının suratında yavaşlamaya gidilebileceğini söylemeye yöneltmişti.

Bernanke’nin bu açıklamasını 19 Haziran’daki basın toplantısında da tekrarlaması ile birlikte, uzun vadeli ABD tahvil faizleri süratli bir yükseliş gösterirken, dolar öteki para üniteleri ve bilhassa gelişen ülke paraları karşısında güçlenmişti. 2013 yılının yaz periyodundaki bu sert hareketlere, varlık alımlarının azaltılmasının yarattığı öfke manasına gelen “taper tantrum” dendi.

Bu açıklamanın akabinde piyasalarda sert bir satış dalgası yaşandı. Türk varlıkları da bu satış dalgasından etkilendi ve dolar/TL kuru 1,80’den 2,33 düzeyine kadar yükselmişti.