Çin’de Tekelleşme Soruşturmaları ve Çip Savaşı: Qualcomm, Nvidia ve Microelectronics Üzerindeki Baskılar

Çin, ABD’li çip üreticisi Qualcomm hakkında tekelleşme karşıtı düzenlemeleri ihlal ettiği iddiasıyla bir soruşturma başlatacağını duyurdu. Büro, Autotalks adlı İsrailli sürücü ve iletişim çözümlerini sağlayan firmayı devralma sürecinin Çin Anti-Tikleşme Yasası’na uygun olup olmadığını inceleyecek.

Qualcomm, sürdürülebilir bir şekilde araç içi iletişim çözümlerine odaklanan bu devir işlemini haziran ayında tamamlamayı planlamıştı. Şirket, Snapdragon adını taşıyan cep telefonu çipleriyle tanınıyor ve gelirinin önemli bir kısmını Çin’den elde ediyor. 2024 bilançosunda Çin ve Hong Kong satışlarının toplam gelire kapsadığı oran dikkat çekiyor; ABD ile Çin arasındaki ticari gerilimleri bu bağımlılığın bir risk olarak öne çıkarmıştı.

Nvidia için de benzer bir süreç daha önce başlamıştı. Çin, 9 Aralık 2024’te Nvidia hakkında anti-tekel düzenlemelerini ihlal ettiği gerekçesiyle soruşturma başlatmıştı. İnceleme, 2019’da satın alınan Mellanox’un devralımının Çin kurallarına uygunluğunu değerlendiriyordu. Nvidia’nın Grafik İşlemci Üniteleri ile Mellanox’un ağ donanımları ve ilgili yazılımları, Çin pazarına adil ve ayrım gözetmeyen şekilde sunulmuşsa satış onayı verilmişti; fakat daha sonra yapılan inceleme, onayın şartlarına uyulup uyulmadığını derinleştirmişti.

Micron hakkında da siber güvenlik soruşturması yürütülmüştü. 31 Mart 2023’te başlatılan incelemede, Micron’un ürünlerinin Çin’in kritik altyapılarındaki tedarik zincirine zarar verebilecek güvenlik riskleri taşıdığı tespit edildi. Sonuç olarak, Micron’un Çin’deki kritik altyapı projelerini yürüten firmalara çip satışı yasaklandı.

Çip savaşı olarak adlandırılan gerilim, 2022 yılında yürürlüğe giren Çip ve Bilim Yasası ile daha da yoğunlaştı. Biden yönetiminin bu yasa ile kilit teknolojilere erişimi sınırlaması, Çinli üreticilerin ileri çip teknolojilerine ulaşımını zorlaştırmayı hedefledi. ABD Ticaret Bakanlığı’nın BIS birimi, birkaç önemli Çinli şirketi ihracat kontrol listesine dahil etti. İlerleyen dönemde, 2023 ve 2024 yıllarında Çin’e yönelik bazı ek kısıtlamalar da devreye alındı; kuantum ve yapay zeka teknolojileriyle ilgili alanlarda Amerikan şirketlerinin Çin’deki yatırım ve ortaklık faaliyetleri sınırlandırıldı.