Bakan Dönmez’den Karadeniz gazı takvimi

Güç ve Alışılmış Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Karadeniz’de keşfedilen doğalgaz rezervinin, 2027 yılında en yüksek üretim kapasitesine ulaştığında, Türkiye’nin yıllık iç muhtaçlığının yaklaşık üçte birini karşılar hale geleceğini söyledi.

Dönmez, Bloomberg ile gerçekleştirdiği mülakatta başta 540 milyar metreküpe ulaşan gazın çıkarılmasıyle ilgili argümanlı takvimlendirme süreci, artan güç talebi karşısında yeni alımlar ve yenilenebilir güç kaynaklarıyla ilgili çalışmalar olmak üzere bakanlığın gündemindeki hususlara ait değerlendirmelerde bulundu.

Karadeniz’de birinci gaye 3,5 milyar metreküp

Sakarya gaz alanında yaklaşık 40 üretim kuyusu açmayı planladıklarına değinen Bakan Dönmez, birinci 10 kuyu ile birlikte birinci üretimin de gerçekleştirilmiş olacağını söyledi. Maksadın, gazın 2023’te sisteme bağlanması olduğunu vurgulayan Dönmez, “Sakarya gaz alanının civarında sismik çalışmalar, değerlendirmeler devam ediyor. Bu kapsamda orada tahminen önümüzdeki yılın birinci aylarında keşif hedefli bir sondaj daha yapabiliriz.” diye konuştu.

Dönmez’in işaret ettiği sondaj alanı, Tuna 1 ile başlayıp Türkali ile devam eden Sakarya ve onun kuzeybatısındaki Amasra 1 alanının akabinde üçüncü çalışma alanı olacak. Dönmez bu sahanın da Sakarya gaz alanının batısında kaldığını söyledi. Bakan Dönmez, “Her bir fazı 10’ar kuyudan oluşuyor. Tam üretime 40. kuyudan sonra ulaşmış olacağız. Oradaki gayemiz de 2027 üzere gözüküyor. Düzey olarak günlük 10 milyon metreküple başlarız, 40 milyon metreküpe kadar çıkarız. Yıllıkta bakarsanız, süreç sonunda aşağı üst 15 milyar metreküpe denk geliyor.” dedi. Türkiye’de doğalgaz iç tüketimi 2020’de yaklaşık 48 milyar metreküp olarak gerçekleşmişti.

“Akdeniz’i ihmal etmedik”

Türkiye’nin Akdeniz’deki gaz arama faaliyetleri ise son devirde biraz geri planda kaldı. Bakan Dönmez, “Bu bahiste motivasyonda bir düşüş mü var?” sorusuna “Orada da 2-3 yıldır 8 sondaj yaptık, somut bir keşif açıklayamadık. Kimi emareler bulduk lakin ekonomik değildi. Sismik çalışmalarımız devam ediyor. Tabi Karadeniz’deki keşifle birlikte oradaki iş planımızın yoğunluğundan ötürü o tarafa yük verdik fakat bu Akdeniz’i ihmal ettik, bir daha girmeyeceğiz manasına gelmiyor. Biz tekrar kendi deniz yetki alanlarımızda faaliyetlerimize devam edeceğiz” karşılığını verdi.

Rus gazı talep artışını karşılar mı?

Türkiye’nin artan talebi karşısında Rusya’dan alınan gazın kâfi olup olmayacağı sorusu üzerine de Dönmez, Mavi Akım ve Türk Akımı’nın tam kapasite çalışması durumunda arz güvenliği ile ilgili bir kasvet olmayacağını değerlendirdiklerini söyledi. Dönmez, “Mevcut boru sınırının kapasitesi müsait. Türk Akımı’nın kontratı kamu ve özel şuanda 14 milyar metreküp. Mavi Akım da 16 milyar metreküp. Türk Akımı da 16 milyar metreküpe kadar çıkabilir bizim hesaplarımıza nazaran.” dedi. Bakan Dönmez, buna rağmen Türkiye’nin alternatif kaynaklar konusunda da çalışmalarını sürdürdüğünü kelamlarına ekledi. Bu süreçte uygun fiyat konusunun da değer taşıdığının altını çizen Dönmez, Türk Akımı’ndan gelen 8 milyar metreküplük gazla ilgili kontratın bu yıl sona erdiğini anımsattı. Bakan Dönmez, “Türk Akım’dan getirilen 8 milyar metreküpün yarısı BOTAŞ’a yarısı da özel dala aitti. Hasebiyle burada yeni kompozisyonda Gazprom’un tercihleri de değerli.” değerlendirmesini yaptı.

“İklim koşulları talebi artırdı”

Dönmez, mülakatta Türkiye’nin yıllık doğalgaz muhtaçlığının bu yıl 55-60 milyar metreküp ortasında olmasını öngördüklerini anlatırken, bunun ülke ekonomisindeki büyümeye paralel artabileceğini de kelamlarına ekledi. Türkiye, ithal ettiği doğalgazın kıymetli bir kısmını elektrik üretiminde kullanıyor. Yenilenebilir kaynakların bu noktada kıymet taşıdığını anlatan Dönmez, “Bu sene doğalgaz talebinin artma nedenlerinden biri de iklimin kurak geçmesi nedeniyle hidrolik santrallerde üretimimiz yeteri kadar olmaması oldu. O açığı biz gaz ve kömürle karşılamış olduk.” dedi.

Yeni GES’ler gündeme gelecek

Bakanlık bilgilerine nazaran Türkiye, yenilenebilir kaynaklarda Avrupa’da 5., dünyada ise 10. sırada. Ağustos ayı prestijiyle yenilenebilir güçteki konseyi gücün 52 bin 353 megavat olduğunu belirten Dönmez, “Bir yandan YEKA ihalelerimiz devam ediyor, ayrıyeten ekimde inşallah 2 bin megavat güneş güç santrali (GES) yapacağız. 1000 megavatlık bir GES’imiz daha var. Şu anda bakanlığımız 1500 megavatlık bir GES yarışı daha hazırlıyor.” diye konuştu.

“LNG alımları artabilir”

ABD, Türkiye’nin son yıllarda en fazla LNG ithal ettiği ülkelerin başında geliyor. Bu ülkeden alımların önümüzdeki periyotta de devam edebileceğini belirten Bakan Dönmez, “Afrika’dan, körfez bölgesinden de alıyoruz. LNG artabilir. Zira LNG’de bizim teorik olarak baktığımızda 40 bcm gazlaştırabilecek bir kapasitemiz var. Ülkenin tüketiminin 55-60 milyar metreküp olduğunu varsaydığımızda belirli bir kapasite demektir bu. Bu mevzuyu büyük oranda fiyatlar belirlemiş olacak. LNG’de de kontratları kısa ve orta vadeli düşünmek lazım.” değerlendirmesini yaptı.

EÜAŞ’ta özelleştirme varlık satışı odaklı

Bakan Fatih Dönmez, Türkiye’nin başta TEİAŞ olmak üzere güç kitleriyle ilgili halka arz planları hakkında da soruları yanıtladı. “TEİŞ’ta halka arzı yapacağız lakin orada az ölçülerde olacak. Yani her halükarda çoğunluk payı kamunun elinde olacak.” diyen Dönmez, EÜAŞ’ta ise özelleştirme programının yürümesi halinde bunun, varlık satışı üzerinden ilerleyeceğini kaydetti ve “hisse üzerinden bir özelleştirme şu anda düşünmüyoruz.” tabirlerini kullandı.

“Vadeli piyasa ile öngörülebilirlik artacak”

Dönmez 1 Ekim’de açılacak vadeli gaz piyasası ve bunun mümkün tesirlerini de yorumladı. Türkiye’nin 1 Haziran’da vadeli elektrik piyasasını açtığını anımsatan Dönmez, “Bu neyi sağlayacak? Bilhassa müşterilerin maliyetler açısından önünü görebilmelerine imkan tanımış olacağız. Bu bilhassa endüstriciler ve büyük tüketciler için değerli. Burada şayet bu türlü bir piyasa oluşturabilirse bu yalnızca Türkiye için değil, bölge ülkelerdeki elektrik ve gaz için de bir gösterge, Borsa fiyatı olabilir.” sözünü kullandı.