Güneydoğu’da Fıstık Piyasasında Dengeler: İthalatın Kısa Süreli Etkisi ve Üretici Tüccar Tepkisi

Gaziantep ve çevresindeki üretim merkezlerinde fıstık veriminde geçen yıla kıyasla yaklaşık %80 civarında düşüş kaydedildi. Özellikle baklava için kullanılan boz iç fıstık ile çikolata ve lokum gibi ürünlerde kullanılan kırmızı iç fıstığın maliyetinde son iki ayda önemli bir artış görüldü. Art arda gelen fiyat yükselişleri sonrası Ticaret Bakanlığı, fıstık ithalatına 20 yıl aradan sonra geçici bir izin verdi.

ABD, İran ve Suriye’den sınırlı ithalata olanak tanınması, fiyatların dengelenmesini hedeflerken üretici ve tüccar kesiminden tepki yükseldi. Baklavacılar ise hammaddede yaşanan maliyet düşüşünden memnuniyet duyarken satışların bundan önceki seviyelerin gerisinde kaldığını dile getiriyor. Gaziantep Fıstıkçılar Sitesi esnafı, ithalat izni sonrasında kısmi gerilemelere rağmen satışların ciddi biçimde azaldığını vurguluyor.

Üreticiler, İran ve ABD menşeli fıstıkların Antep fıstığının kalite ve aroma açısından gerisinde kaldığını ifade ediyor. Piyasalarda geçerli olan fiyat aralıkları şu şekilde öne çıkıyor: Boz iç fıstık 1.750 – 2.000 TL, kırmızı iç fıstık 1.500 – 1.600 TL, kırmızı kabuklu fıstık 500 – 550 TL, boz kavlak 600 – 700 TL, kavrulmuş tuzlu fıstık 850 – 950 TL.

“Fiyatlar normale dönüyor, daha fazla düşüş beklemiyoruz.” Fıstık ihracatçısı İbrahim Halil Cevahir, kuraklık ve yokluk nedeniyle bu yılki rekoltenin yaklaşık %10-15 civarında kaldığını hatırlatarak, talepteki artışla fiyatların son iki ayda iki katına çıktığını belirtti. İthalat izni ve %43,2’lik verginin uygulanmasıyla fiyatların normal seviyeye çekildiğini söyleyen Cevahir, bundan sonra çok büyük bir düşüş öngörmediğini ifade etti.