Şanlıurfa’da Fıstık Piyasasında Dengeler Zorlanıyor: Rekolte Düşük, Fiyatlar Doyumsuz

Şanlıurfa’daki fıstık piyasasında durum giderek netleşirken üretici ve tüccar arasındaki gerilim artıyor. Bu yıl rekoltenin geçen yıla göre kayda değer şekilde düşmesi, fiyatları olumlu yönde etkilemesi gerekirken piyasa dinamikleri bu beklentiyi boşa çıkardı. Geçen yıl 250-300 lira aralığında satılan fıstıklar, bu sezon 500-600 lira bandında işlem görüyor. Fiyatlardaki bu hızlı yükseliş, stoklarda milyonlarca kiloluk fıstığın piyasaya sürülmeye başlanmasına yol açtı. Fiyatlarda ani artış nedeniyle piyasa durgunluk sinyalleri veriyor; tüccarlar bölgede on binlerce ton fıstığın bulunduğunu belirterek çözüm için yetkililerden adım atılmasını talep ediyorlar. Tüccarlar, yaklaşık 650 lira olan fıstık için 500 liradan alıcı bulamadıklarını belirterek suni yükselişlerin piyasanın olumsuz etkilediğini ifade ediyor. Demirbaş Esnaf Odası Başkanı Ahmet Aslan da geçen yıla kıyasla bu yıl fıstıkta düşen rekoltenin yaklaşık %30-35 civarında olduğunu söyledi; curak ve dona bağlı olarak bu yıl 200 bin ton seviyesinde olan rekoltenin bu yıl daha da aşağı çektiğini belirtti. Ayrıca kabuklu fıstık için önceki yılın ilk ürünlerinde 180-200 lira aralığında seyreden fiyatların bu yıl 550-600 lira bandına çıktığını kaydetti. Boz kavlak olarak nitelendirilen baklavalık fıstığın fiyatı da geçen yıla göre iki katına çıktı ve şu an 730-750 lira civarında değişiyor. Siirt cinsi fıstıklar ise Şanlıurfa TİGEM’de yetişen ürünler olarak 550-650 lira aralığında satılıyor. Şubat ayında yaşananlar tüketici için henüz olumsuz görünmese de üretici memnuniyetsizliğini sürdürüyor. Bir fıstık ağacı 10 yıl gibi bir sürede verim verdiğinden, uzun vadede hesaplandığında da 600-700 lira bandında bile olsa değerin düşük kaldığı ifade ediliyor. 2024’ten 2025’e devreden mahsuller nedeniyle yaklaşık 100 bin ton geçmiş yılın stokları bulunuyor. Alıcı bulamıyoruz; kara kara düşünüyoruz sözleriyle durumu özetleyen Fıstık Tüccarı Metin Erişen, fiyatların ani yükselişi sonrası alıcı eksikliğinin sürdüğünü belirtti. Bir günde 100 lira zamla yükselen fiyatlar, bugün aynı hızla 100 lira düşüş yaşadı; geçen yıl 280 lira olan mahsul şu anda 650 liraya yükseldi ve bu hafta içinde 500 liraya alıcı bulmakta zorlanıyor. Piyasanın şu anki durumu, sabah hareketliliğinden öğleye kadar olan yoğunluğun yerini sessizliğe bırakmasına yol açtı; esnaf erken kepenk kapatma durumuyla karşı karşıya. Alıcı bulunamıyor; piyasada güven kaybı var diyen diğer bir tüccar, piyasayı durgunluğa sürükleyen suni yükselişlerin üreticiye yansımasını ele alıyor. Hasan Kılıç ise fıstıkta yüksek fiyatlar nedeniyle alışverişin zorlaştığını belirterek kırmızı kabuklu fiştiğin şu an 600-650 lira bandında olduğuna dikkat çekti; piyasanın genelinde ise bir durgunluk söz konusu ve çiftçi ürününü düşük fiyata satmak istemiyor.