10 günde yabancıya 250 milyon TL’lik konut satışı iptal edildi

CEMRE PARILTI KARACA

Gayrimenkul dalına gelen değerleme düzenlemesi yabancı konut satışlarında 10 gün içerisinde yaklaşık 250 milyon TL’lik satışı iptal ettirdi.

Yabancı alıcıların banka kredisiyle yapmak istedikleri gayrimenkul alımlarında, eksper raporlarında yer alan değerlemelerin, satıcıyla anlaşılan değerlemenin altında kalması durumunda, Türk vatandaşlığı almak isteyen yabancı alıcıların alımdan vazgeçtikleri belirtiliyor.

Bu durum satışlarda iptaller yaşanmasına neden oluyor.

10 günde yaklaşık 250 milyon TL’lik konut satışının yanlış değerlemeler yüzünden iptal edildiğini lisana getiren gayrimenkul kesim temsilcileri sistemin ivedilikle durdurulması gerektiğini belirtti.

Geçtiğimiz devirde yabancı yatırımcıya vatandaşlık hakkı getiren kanuna nazaran, asgarî 250 bin dolarlık gayrimenkul satın alan bireye Türk vatandaşlığı edinme hakkı veriliyordu. Lakin bölüm temsilcileri değerleme kademesini SPK lisanslı değerleme firmaları yapmadığından “hileli vatandaşlığa” kapı aralandığı şikayetlerinde bulunuyordu.

Akabinde Etraf ve Şehircilik Bakanlığı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Taşınmaz Değerleme Dairesi Başkanlığı tarafından “Yabancıların Taraf Olduğu Süreçlerde Düzenlenecek Değerleme Raporlarına Ait Yordam ve Esaslar” başlıklı genelgeye yenilikler getirildi. Yeniliklere nazaran değerleme şirketlerini 20 Eylül 2021 itibariyle yapay zekanın ataması öngörüldü.

Fakat gayrimenkul dalı, denetleme firmalarının yüzde 80’ninin bankalarla çalıştığını ve teminat mantığıyla bir değerleme verdiklerini ve bunun yanlışsız olmadığını lisana getiriyor.

“Emsal dairelerin örnek alınması yanlış”

Konutder İdare Heyeti lideri Altan Elmas, ekspertiz sisteminin yabancıya olan konut satışında her vakit yapıldığına dikkat çekerek, “Ekspertizleri esasen yaptırıyoruz. İster vatandaşlık ister olağan satış olsun. Değerleme firmalarının 80’i bankalara ekspertiz yapan kurumlar. Örneğin denetleme şirketi bankalar için teminat hedefli birebir semtte, muhitte yahut etraf binalarda bir emsal ekspertizi yapmışsa bu, zati piyasa bedelinin yüzde 40’ı oluyor.

Hasebiyle malın gerçek kıymetini yazmıyorlar. Birebir daireye emsal dairelere yüzde 40’nı düşürdüğü vakit diğer bir hedefle da olsa öncesinde olan bedeli yazıyor. Her iki tarafı mağdur ediyor ve rapor geldiğinde satış iptalleri yaşanıyor.” açıklamalarında bulundu.

“Satışlar olumsuz etkileniyor”

Mars Investment İcra Şurası Lideri Hakan Bucak, uygulamanın hileli vatandaşlığın önüne geçmesi ismine olumlu olduğunu lakin sistemdeki kimi meseleler nedeniyle satışları olumsuz etkilediğini söyledi.

Bucak, sistemin durdurulup kesim temsilcilerinden görüş alınarak devam edilmesi gerektiğini ve hatta çalıştay kurulması gerektiğini söz etti.

Altan Elmas ise, “Konut üretiminin zorlaştığı, maliyetlerin artığı, konut fiyatlarının, kiraların arttığı ve konuta erişimin düştüğü bu günlerde konut kesimini zora sokacak işler yapılması hiç hakikat bir adım değil. Bu biçimde yürüyen sistemle birlikte satışların yüzde 80’ninde sorun çıkacak. Yabancılara konut satışı yaparken banka teminatı yapan değerleme şirketleriyle bu sistem yürümez.” diye konuştu.

Elmas yapılan düzenlemeye şiddetle karşı çıktıklarını ve kararın iptal edilmesi gerektiğini söyledi. Elmas “Sistemi iptal edip bize 6 ay süre verseler husus üzerinde çalışsak problemler çözülecek. Bizler vaktinde bu yanlışları yapan firmaların cezalandırılmasını istedik. 3-5 firma yüzünden tüm bölüm mağduruz” açıklamalarında bulundu.