Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan edinilen bilgilere göre, VDK tarafından sahte belgelerle mücadelede 1 Ekim itibarıyla yeni tedbirler uygulamaya konuldu. Bu kapsamda KURGAN Sistemi aktif olarak kullanıma alındı; yapay zekâ destekli sistem, cari verilerle işleyerek işlemlerin risk durumunu tarıyor ve sahte belge risklerini kısa sürede işaretliyor.
Sistem, tüm işlem akışını kapsasa da özellikle yüksek riskli olarak belirlenen hareketleri ön plana çıkarıyor. 2023 yılında 8 bin 753 satıcı ve 35 bin 901 alıcının dahil olduğu yaklaşık 190 milyar liralık işlem riskli olarak değerlendirildi. 2024 verilerinde ise 11 bin 530 satıcı ve 52 bin 557 alıcının ilişkili olduğu yaklaşık 389 milyar liralık işlem için riskli tespitler ortaya çıktı.
Çift kayıt veya mükerrer işlem yapan taraflar iki yıl için incelenmeye alınırken, toplamda 17 bin 373 satıcı ve 77 bin 834 alıcının işlemleri risk analizi kapsamına takıldı ve yaklaşık 578 milyar liralık bir hacim bu süreçte ele alındı.
Sistem, yalnızca yüksek riskli görülen işlemleri belirleyip raporlarken; alıcı ve satıcılara yönelik yazılı bilgilendirme süreçleri başlatıldı. 70 bini aşan yazı, riskli işlemlerle ilişkili alıcılara gönderilerek olası denetim öncesi farkındalık amaçlandı. Ayrıca iki yıl içerisinde taraf olunan işlemler incelenmek üzere satıcılar açısından da taramaya alındı.
Alıcılardan gelen cevaplar, satıcılar nezdinde yürütülecek incelemelerin delil kaynağı olacak şekilde değerlendiriliyor. Gelen yanıtlar doğrultusunda incelemelerin kapanması da mümkün olacak. Ayrıca VDK, riskli işlemlere ilişkin bilgi paylaşımını mali müşavirlere de ileterek rehberlik amaçlı bir yaklaşım sergiliyor. Ancak bu bilgilendirme, müşavirlik sorumluluğu doğurmak için değil, mükelleflerin yönlendirilmesi içindir.
VDK’nin tespitleri, sadece riskli işlemleri işaret eder; sahte belge düzenleyicisi veya kullanıcılığına dair bir statü kazandırmaz. Bu sayede bilgilendirilen mükellefler, hatalı veya bilmeden sahte faturaların kullanımını önleme konusunda kayıtlarını düzeltme imkanı bulur.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, kayıtdışılıkla mücadelede teknolojik yatırımlar ve en yeni sistemlerin hayata geçirilmesinin sürecin temelini oluşturduğunu belirtirken, amaçlarının mükellefleri cezalandırmak değil, bilgilendirmek ve gönüllü uyumu teşvik etmek olduğunu vurguladı. “Her zaman dürüst mükelleflerin hak ve hukukunu koruyoruz; gerçek alım-satım işlemine taraf olanlar için endişe edilecek bir durum bulunmuyor” ifadelerini kullandı.