Vergi kanunlarına ait düzenleme içeren teklif Plan ve Bütçe Komitesinde kabul edildi

Teklife nazaran, kolay yöntemde vergilendirilen mükelleflerin karları gelir vergisinden istisna tutulacak. “Küçük esnaf” olarak söz edilen ve 850 bin civarında olan bu mükellef kümesinin çıkarlarının istisna edilmesiyle yıllık beyanname vermemeleri sağlanacak.

Toplumsal içerik üreticiliği ile taşınabilir aygıtlar için uygulama geliştiriciliğinde yarar istisnası getirilecek. Buna nazaran, internet ortamındaki toplumsal ağ sağlayıcıları üzerinden metin, imaj, ses, görüntü üzere içerikler paylaşan toplumsal içerik üreticilerinin bu faaliyetlerinden elde ettikleri çıkarlar ile akıllı telefon yahut tablet üzere taşınabilir aygıtlar için uygulama geliştirenlerin elektronik uygulama paylaşım ve satış platformları üzerinden elde ettikleri çıkarlar gelir vergisinden istisna tutulacak. Bu istisnadan yararlanmak için Türkiye’de şurası bankalarda bir hesap açılması ve bu faaliyetlere ait tüm hasılatın bu hesap aracılığıyla tahsil edilmesi gerekecek.

Bankalar, bu kapsamda açılan hesaplara aktarılan hasılat meblağı üzerinden, transfer tarihi prestijiyle yüzde 15 oranında gelir vergisi kesintisi yapmak ve Gelir Vergisi Kanunu’nun “muhtasar beyanname” ve “vergi tevkifatının yatırılması” başlıklı hususlarındaki temeller çerçevesinde beyan edip ödemekle yükümlü olacak. Bu meblağ üzerinden ayrıyeten tevkifat yapılmayacak.

Mükelleflerin düzenleme kapsamı dışında öbür faaliyetlerinden kaynaklanan yarar ya da iratlarının bulunması, istisnadan faydalanmalarına mahzur oluşturmayacak.

İstisnaya ait kuralların taşınmadığının tespiti halinde, eksik tahakkuk eden vergi, vergi ziyaı cezası kesilerek gecikme faiziyle birlikte tahsil edilecek.

Cumhurbaşkanı, düzenlemedeki tevkifat oranını her bir faaliyet çeşidi için başka ayrı sıfıra kadar indirmeye, bir katına kadar artırmak suretiyle tekrar tespit etmeye yetkili olacak.

Bu düzenleme, 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren elde edilen yararlara uygulanmak üzere düzenlemenin yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.

Ziraî dayanak ödemeleri gelir vergisinden istisna olacak

Tarım kesimi ve çiftçilerin desteklenmesi için kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılan destekleme ödemeleri, gelir vergisinden istisna tutulacak, bu ödemelerden rastgele bir vergi kesintisi yapılmayacak.

Birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işleri üzerinden gelir elde eden mükelleflerin verecekleri yıllık gelir vergisi beyannameleri, işlerin ikmal edildiği takvim yılını takip eden yılın şubat ayının başından 25. günü akşamına kadar verebilecek. Bu düzenleme, 2022 yılı vergilendirme devrine ait verilecek beyannamelerden itibaren uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.

Bir takvim yılında elde edilen gelirler, şubat ayının başından 25. günü akşamına kadar yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilecek. Bu unsur de 2022 yılı vergilendirme devrine ait verilecek beyannamelerden itibaren uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.

Kolay yöntemde beyanname verilmesinin unsur metninden çıkarılmasına ait kararı, 1 Ocak 2021 tarihinden itibaren elde edilen yararlara uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.

Yıllık beyanname ile bildirilen gelir üzerinden tahakkuk ettirilen gelir vergisi, şubat ve haziran aylarında olmak üzere iki eşit taksitte ödenecek. Bu husus, 2022 yılı vergilendirme periyoduna ait verilecek beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerden itibaren uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.

Cari vergilendirme periyodu içindeki üç, altı ve dokuz aylık periyodlar üçer aylık periyotlar prestijiyle süreksiz vergi periyotları kabul edilecek. İlgili takvim yılı yahut hesap devrinin son üç aylık devri ise süreksiz vergi periyodu kapsamında sayılmayacak, unsur kapsamındaki mükellefler tarafından bu devir için süreksiz vergi beyannamesi verilmeyecek. Bu düzenleme, 2022 yılı vergilendirme devrine ait verilecek beyannamelerden itibaren uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.

Elektronik ortamda vergi dairesi kurulabilecek

Vergiye uyumlu mükelleflerin vergi indirimden yararlanma şartı olan “indirimin hesaplanacağı beyannamenin ilişkin olduğu yıl ile evvelki iki yılda haklarında tarhiyat yapılmamış olması” şartı, yapılan tarhiyatların katılaşmasına bağlı olacak. Kelam konusu mühlet içinde mutlaklaşan tarhiyatın indirim fiyat hududunun yüzde 1’inden az olması durumunda da indirimden yararlanma koşulları ihlal edilmemiş sayılacak.

Yapılan tarhiyatın indirimden yararlanıldıktan sonra nihaileşmesi durumunda yararlanılan indirimin mükelleften geri alınmasına ait karar, unsur metninden çıkarılıyor. Katılaşmış tarhiyat bulunmaması kuralı, vergi beyannameleriyle sonlandırılacak. 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren verilmesi gereken yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.

Fiziki ortamdan bağımsız olarak elektronik ortamda vergi dairesi kurulabilecek. Elektronik ortamda kurulan vergi dairelerinin öteki vergi dairelerinin şubesi olarak belirlenerek mükelleflere süratli ve aktif hizmet verilebilmesinin sağlanması, vergi dairesince yapılan süreçlerin elektronik ortamda kurulan vergi daireleri tarafından da yerine getirilmesini temin edecek düzenlemeler yapma konusunda Hazine ve Maliye Bakanlığına yetki verilecek.

Gelir Yönetimi Başkanlığının misyon alanına ait işlerde hizmet alımı yoluyla çalıştırılanlar ile hizmet alımı yapılanların ortak ve yöneticileri de öğrendikleri sırlar ve bilinmeyen kalması gereken öteki konular açısından yasaklara, bu misyonlarından ayrılsalar dahi uymak zorunda olacak.

Yabancı ülkelerde bulunan Türk vatandaşlarına yapılacak tebligatlar, Gelir Yönetimi Başkanlığına gönderilmeksizin, vergi dairesi başkanlıkları yahut defterdarlıklarca direkt yurt dışı temsilciliklerine gönderilecek.

3 bin 600 Türk lirasından fazla vergi yahut vergi cezasına taalluk ettiği takdirde, ilan yazısı Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı vergi daireleri açısından Gelir Yönetimi Başkanlığının, öbürleri için ilgili yönetimin resmi internet sitesi üzerinden de duyurulacak. Bu düzenleme, 1 Haziran 2022’de yürürlüğe girecek.

Uzaktan inceleme

Ticari faaliyetlerin icrasında değişen iş yeri kavramı, vergi incelemesine taraf olan mükelleflerin büyük çoğunluğunun elektronik defter ve evrak kullanması, dijital data depolama imkanlarının çeşitlenmesi, incelemelerin daha çok teknolojik ekipmanlar kullanılarak yapılması, inceleme süreçlerinin dijital ortama taşınması üzere gelişmelerin “uzaktan incelemeyi” mümkün hale getirdiği gerekçesiyle, teklifle, vergi incelemesinin uzaktan yapılabilmesine yönelik düzenlemeler yapılıyor. Bu düzenleme, 1 Temmuz 2022’de yürürlüğe girecek.

Hazine ve Maliye Bakanlığı, mükelleflerin bildirmeye mecbur olduğu bilgilerin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından Bakanlığa yazılı yahut elektronik olarak bildirilmesi durumunda, bu bildirimi mükelleflerce yapılmış bildirim olarak kabul etmeye, bu biçimde kabul edilecek bildirimleri faaliyet konusu, gelir ögesi ile mükellefiyet, vergi, iş yeri ve şirket tiplerini farklı ayrı yahut birlikte dikkate alarak tespit etmeye ve uygulamaya ait yordam ve asılları belirlemeye yetkili olacak.

Fiziki ortamda tutulan defterlerde bulunan tasdik zorunluluğuna benzeri biçimde, Hazine ve Maliye Bakanlığının, Ticaret Bakanlığı ile ortaklaşa yahut kendisinin belirlediği yol, temel ve müddetler dahilinde kelam konusu defterler için berat alınması yahut defterlerin onaylanması tasdik kararında sayılacak. Berat alınması ve onay süreçlerinde belirlenen tarz, temel ve mühletlere uyulmaması halinde ise defterlerin tasdik ettirilmemiş kabul edilecek.

Mükelleflere kullanma mecburiyeti getirilen evrakların, öngörülen zarurî bilgileri taşımaması halinde bu dokümanların vergi kanunları bakımından hiç düzenlenmemiş sayılması uygulaması kapsamına elektronik evrak olarak düzenlenmesi gereken evraklar de dahil edilecek.

Yararlanılması, yeminli mali müşavirlerce düzenlenmiş tasdik raporu ibrazı kuralına bağlanan muafiyet, istisna, ziyan mahsubu ve gibisi bahislerde, tasdik raporunun gerekli müddet içerisinde ibraz edilmemesi durumunda, mükellefe bildirim edilmek koşulu ile 60 günlük müddet verilecek ve bu mühlet içinde verilmesi halinde tasdik raporu vaktinde verilmiş sayılacak.

Vergiden muaf esnaf için düzenlenen sarfiyat pusulası, bu şahıslar tarafından verilmiş fatura kararında olacak

TBMM Plan ve Bütçe Kurulunda kabul edilen Vergi Yol Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapan Kanun Teklifi ile yararlanılması yeminli mali müşavirlerce düzenlenmiş tasdik raporu ibrazı kuralına bağlanan muafiyet, istisna, ziyan mahsubu ve gibisi mevzularda, tasdik raporunun ilgili mevzuat ve mezkur hususun üçüncü fıkrasındaki müddet içerisinde ibraz edilmemesi durumunda, mükellefe bildiri edilmek kuralıyla 60 günlük bir mühlet verilecek, bu mühlet içinde verilmesi halinde tasdik raporu vaktinde verilmiş sayılacak.

Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, yararı kolay metotta tespit edilenler ile defter tutmak mecburiyetinde olan hür meslek erbabı ve çiftçiler, kelam konusu Kanun kapsamındaki evrakları düzenleme mecburiliği bulunmayanlara yaptırdıkları işler yahut onlardan satın aldıkları mallar için işi yapana yahut malı satana imzalatacakları masraf pusulası düzenlenecek. Vergiden muaf esnaf için düzenlenen sarfiyat pusulası, bu bireyler tarafından verilmiş fatura kararında olacak. Sarfiyat pusulası, malın teslimi yahut hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami 7 gün içinde düzenlenecek, bu mühlet içerisinde düzenlenmeyen masraf pusulası hiç düzenlenmemiş sayılacak.

Kanun teklifiyle birtakım durumlarda sarfiyat pusulası yerine kabul edilebilecek dokümanlara ait düzenlemeler de hayata geçiriliyor. Bu kapsamda hususta öngörülen hallerde banka, ödeme kuruluşu ve PTT tarafından düzenlenen dokümanlar ile Kanun uygulamasında evrak düzenleme yükümlülüğü bulunmayan kamu kurum ve kuruluşlarının tabi oldukları başka ilgili mevzuat dahilinde düzenledikleri evraklar masraf pusulası yerine kabul edilecek; bu hallerde mükellefler tarafından ayrıyeten masraf pusulası düzenlenmesine gerek kalmayacak. Bu husus, düzenlemenin yayım tarihini takip eden ayın başında yürürlüğe girecek.

Vergi mahremiyeti kararları, yetkili ortak, yönetici ve çalışanlara da uygulanacak

Düzenlemeyle kelam konusu Kanun’a, “elektronik defter beratı” ve “elektronik muhasebe fişi” tarifleri ekleniyor. Buna nazaran, elektronik defter beratı, elektronik ortamda tutulan defterlere ait olarak Gelir yönetimi Başkanlığı tarafından belirlenen standartlara uygun bilgileri içeren ve Gelir yönetimi Başkanlığı tarafından onaylanmış elektronik belge; elektronik muhasebe fişi ise biçim kararlarından bağımsız olarak Gelir Yönetimi Başkanlığı tarafından belirlenen standart ve içeriğe uygun olarak elektronik ortamda düzenlenen, imzalanan, koruma ve ibraz edilebilen muhasebe fişine ilişkin elektronik kayıtlar bütünü halinde tanımlanıyor.

Teklifle, mükelleflerin defter ve dokümanlarını elektronik ortamda ibraz edilebilmesine imkan sağlanırken, vergi mahremiyetine ait kararların elektronik defter, doküman ve kayıtların oluşturulması, imzalanması, iletilmesi ve saklanması konularından rastgele biri için hizmet verme konusunda yetkilendirilen mükelleflerin ortak, yönetici ve çalışanları hakkında da uygulanması imkanı getiriliyor.

Hazine ve Maliye Bakanlığınca, tutulması ve düzenlenmesi mecburî defter, kayıt ve dokümanların, mikro sinema, mikro fiş yahut elektronik bilgi ve kayıt araçlarıyla yapılması yahut bu kayıt ortamlarında saklanmasının yanı sıra mikro sinema, mikro fiş yahut elektronik bilgi ve kayıt araçlarıyla ibraz edilmesine de müsaade verilmesi yahut mecburilik getirilmesi için yetki veriliyor.

Maliyet bedeline dahil edilecek sarfiyatlar

Düzenlemeyle Vergi Yol Kanunu’ndaki iktisadi değer bedellerinin değerleme ölçütleri ortasına “alış bedeli” de ekleniyor.

İktisadi değerlerin değerleme ölçüsü olarak dikkate alınan “maliyet bedeli” tarifine girmesi mecburî olan ve olmayan ögeler kapsamlı sayılarak kelam konusu Kanun’a dercediliyor. Böylelikle uygulamada tereddütlere neden olan, maliyet bedeline zarurî yahut ihtiyari olarak dahil edilmesi öngörülen sarfiyatlar sayılarak maliyet bedelinin nelerden oluştuğunun açıklığa kavuşturulması hedefleniyor.

Buna nazaran, iktisadi değerin, iktisap edilmesi yahut bedelinin artırılmasıyla direkt ilgili gümrük vergileri, gümrük komiteleri, yükleme, boşaltma, nakliye ve montaj masrafları; iktisadi değerin iktisap edilmesi yahut bedelinin artırılmasıyla direkt ilgili fotoğraf ve harçlar, noter, tapu, mahkeme, bedel tespiti, danışmanlık, kurul ve ilan masrafları; iktisadi değerin finansmanında kullanılan kredilere ilişkin faiz sarfiyatları ve bunlara ait kur farklarının emtiada emtianın stoklara girdiği tarihe kadar, öteki iktisadi değerlerde ise iktisadi değerin envantere alındığı hesap periyodunun sonuna kadar olan kısmı ile kelam konusu kredilere ait masraflar; iktisadi değerin stoklara yahut envantere alındığı tarihe kadarki depolama ve sigorta masrafları ile gayrimenkullerde mevcut bir binanın satın alınarak yıkılmasından ve yerinin tesviyesinden mütevellit masraflar, maliyet bedeline dahil edilecek.

Gayrimenkullerle direkt ilgili olması koşuluyla bunların envantere alındığı hesap periyodu sonuna kadar alınan hibeler maliyet bedelinden indirilecek. ​​​​​​​Mükelleflere, iktisadi değerin (emtia hariç) iktisap edilmesi yahut pahasının artırılmasıyla ilgili özel tüketim vergisi, indirilemeyecek katma paha vergisi, banka ve sigorta muameleleri vergisi ile kaynak kullanımını destekleme fonunu, maliyet bedeline dahil edebilme yahut genel sarfiyatlar ortasında gösterebilme özgürlüğü getiriliyor.

Teklifle, Kanun’a değerleme ölçüsü olarak eklenen “alış bedeli”, bir iktisadi değerin satın alma bedeli olarak tanımlanıyor. Buna nazaran, iktisadi bir değerin iktisap edilmesiyle ilgili başka sarfiyatlar alış bedeline dahil edilmeyecek.

Tekrar değerleme oranı düzenlemesi

Vergi Yol Kanunu’nda yapılan değişiklikle “Enflasyon düzeltmesi, tekrar değerleme oranı ve yine değerleme” başlığı düzenleniyor. Buna nazaran, tam mükellefiyete tabi ve bilanço temeline nazaran defter tutan gelir yahut kurumlar vergisi mükellefleri, enflasyon düzeltmesi yapanlar ile kayıtlarını TL dışında öbür bir para ünitesiyle tutmalarına müsaade verilenler hariç, enflasyon düzeltmesi yapma koşullarının gerçekleşmediği hesap periyotlarının sonu prestijiyle bilançolarına dahil bulunan amortismana tabi iktisadi değerlerini ve bunlar üzerinden ayrılmış olup bilançolarının pasifinde gösterilen amortismanları, kanun teklifinde belirlenen kaideler doğrultusunda yine değerleyebilecek.

Tekrar değerleme yapılacak yılın ekim ayında bir evvelki yılın tıpkı periyoduna nazaran Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Yİ-ÜFE’de meydana gelen ortalama fiyat artış oranı, tekrar değerleme oranı olarak dikkate alınacak. Kendilerine özel hesap periyodu tayin olunan mükellefler için özel hesap devrinin başladığı takvim yılına ilişkin oran temel alınacak. Süreksiz vergi periyotları prestijiyle yapılacak değerlemede temel alınacak tekrar değerleme oranı ise bir evvelki yılın Kasım ayından başlamak üzere; 3, 6 ve 9’uncu aylarda bir evvelki 3, 6 ve 9 aylık devirlere nazaran Yİ-ÜFE’de meydana gelen ortalama fiyat artış oranı temel alınmak suretiyle belirlenecek.

Yine değerlemede iktisadi değerlerin kıymetinde meydana gelen paha artışı, tekrar değerlemeye tabi tutulan iktisadi değerlerin her birine isabet eden kıymet artışı detaylı olarak görünecek halde bilançonun pasifinde özel bir fon hesabında gösterilecek.

İktisadi değerlerini bu fıkra kapsamında yine değerlemeye tabi tutan mükellefler bu değerlerini, tekrar değerleme sonrasında bulunan kıymetleri üzerinden amortismana tabi tutmaya devam edecek.

Pasifte özel bir fon hesabında gösterilen paha artışı meblağının, sermayeye ek edilme dışında rastgele bir biçimde öteki bir hesaba nakledilen yahut işletmeden çekilen kısmı, bu sürecin yapıldığı periyot karı ile ilişkilendirilmeksizin bu devirde gelir yahut kurumlar vergisine tabi tutulacak.

Yine değerlemeye tabi tutulan iktisadi değerlerin elden çıkarılması halinde, bunlara isabet eden pasifte özel bir fon hesabında gösterilen paha artışları motamot amortismanlar üzere muameleye tabi tutulacak.

Her yılın yine değerleme oranı fakat o yıla ilişkin değerlemede nazara alınabilecek. Yine değerlemenin rastgele bir yıl yapamamasından yahut değerleme oranının düşük uygulanmasından ötürü daha sonraki yıllarda geçmiş periyotlara ait tekrar değerleme yapılamayacak.

Hesap devri içinde faale giren iktisadi değerler için etkine girdiği hesap periyodunda, yine değerleme yapılmayacak.

Bu düzenleme 1 Ocak 2022 tarihinde yürürlüğe girecek.

TBMM Plan ve Bütçe Komitesinde kabul edilen Vergi Yordam Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapan Kanun Teklifi ile amortismanın müddet bakımından uygulanmasına yönelik metotlara yenileri ekleniyor.

Dileyen mükellefler, amortisman sürecine, işletme faaline yeni kaydedilecek iktisadi değerler için bunların kullanıma hazır olduğu tarihte başlayıp ve her bir hesap devri için değerin etkinde kaldığı müddet kadar, gün aslına nazaran amortisman ayırabilecek.

Mühletin gün olarak hesaplanması için Hazine ve Maliye Bakanlığınca tespit ve ilan edilen yararlı ömür müddetleri, 365 ile çarpılacak. Mükellefler, belirlenen yararlı ömürlerden kısa olmamak üzere amortisman mühletini, her yıl için birebir nispet olmak kaydıyla belirleyebilecek. Bu mühlet Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenen müddetin 2 katını ve 50 yılı aşamayacak. Mükellefler bu tercihlerini, iktisadi değerin envantere alındığı süreksiz vergi periyodu sonu prestijiyle kullanacak. Bu formda belirlenen amortisman müddeti ve oranı, izleyen periyotlarda değiştirilemeyecek.

Amortisman hesaplanmasına başlandıktan sonra bu hesaplama halinden vazgeçilemeyecek.

Teklifle, yapılan protestoya yahut yazı ile bir kezden fazla istenilmesine karşın borçlunun ödemediği dava ve icra takibine değmeyecek derecede küçük olan alacaklara ait azami bir meblağ belirlenerek, bu mevzudaki belirsizlik gideriliyor. Protestoya yahut yazı ile bir seferden fazla istenilmesine karşın borçlu tarafından ödenmemiş ve 3 bin lirayı aşmayan alacaklar, kuşkulu alacak sayılacak. Kuşkulu alacak kararları, işletme hesabı temelinde defter tutan mükellefler açısından da uygulanabilecek.

Mevcut uygulamadaki tereddütlü konular gideriliyor

Teklifle, amortismana tabi malların satılmasında mevcut uygulamadaki tereddütlü konular gideriliyor.

Satılan iktisadi değerlerin yenilenmesi yahut benzeri mahiyetteki bir iktisadi değerin iktisabı, işin niteliğine nazaran zarurî bulunur yahut bu konuda işletmeyi yönetim edenlerce karar verilmiş ve teşebbüse geçilmiş olursa, satıştan doğan kar, satışın yapıldığı tarihi takip eden üçüncü takvim yılının sonuna kadar pasifte süreksiz bir hesapta tutulabilecek. Bu müddet içinde satılan iktisadi değerlerin yenilenmesi yahut misal mahiyetteki bir iktisadi değerin iktisabı gerçekleşmezse, süreksiz hesapta tutulan kar, satışın yapıldığı yılı takip eden üçüncü takvim yılının kar ve ziyan hesabına eklenecek.

Yangın, zelzele, sel, su basması üzere afetler yüzünden büsbütün yahut kısmen ziyaa uğrayan amortismana tabi iktisadi değerler için alınan sigorta tazminatı ile ziyaa uğrayan amortismana tabi iktisadi değerlerin yenilenmesi yahut benzeri mahiyetteki bir iktisadi değerin iktisabı işin niteliğine nazaran mecburî bulunur yahut bu konuda işletmeyi yönetim edenlerce karar verilmiş ve teşebbüse geçilmiş olursa tazminat fazlası, bilanço aslına nazaran defter tutan mükellef tarafından üçüncü takvim yılının sonuna kadar pasifte süreksiz bir hesapta tutulabilecek.

Pasifte süreksiz bir hesapta tutulan tazminat fazlası, finansal kiralama yoluyla edinilenler de dahil olmak üzere, iktisap edilen bir yahut birden fazla değerin ayrılacak amortismanlarına mahsup edilecek. Bu mahsup tamamlandıktan sonra itfa edilmemiş olarak kalan kıymetlerin amortismanına devam olunacak.

Vergi ziyaı cezası yüzde 50 oranında artırılarak uygulanacak

Vergi ziyaına sebebiyet vermekten yahut usulsüzlükten ceza kesilen ve cezası kesinleşenlere, vergi ziyaı cezasında; cezanın mutlaklaştığı tarihi izleyen günden itibaren 5. yılın isabet ettiği takvim yılının sonuna kadar, usulsüzlükte cezanın; katılaştığı tarihi izleyen günden itibaren 2. yılın isabet ettiği takvim yılının sonuna kadar tekrar ceza kesilmesi durumunda, vergi ziyaı cezası yüzde 50, usulsüzlük cezası yüzde 25 oranında artırılarak uygulanacak. Artırım fiyatı mutlaklaşan cezadan, mutlaklaşan birden fazla ceza olması durumunda fiyat prestijiyle en yükseğinden fazla olamayacak.

Kağıt ortamında yapılan, tutulan kayıt ve defterlere yönelik olarak kayıt nizamına ait kararlara uyulmaması durumunda kesilecek cezalar ile elektronik kayıt ve defter uygulamalarındaki kayıt nizamına uyulmaması fiillerine uygulanacak cezaların tıpkı mahiyette olması ve bu fiillere karşılık olarak birinci derece usulsüzlük cezası kesilmesi temin edilerek uygulamada yaşanan tereddütler giderilecek.

Özel usulsüzlük cezası

Teklifle sarfiyat pusulasının hiç düzenlenmemiş sayıldığı durumlara bağlı olarak özel usulsüzlük cezası kesilebilmesi temin edilecek.

Tasdik kapsamına alınan bahislere ait ibraz edilmesi gereken yeminli mali müşavir tasdik raporunun, belirlenen müddette ibraz yükümlülüğünü yerine getirmeyen mükellef ismine özel usulsüzlük cezası kesilecek.

Doküman basımıyla ilgili bildirim vazifesini belirlenen müddette yerine getirmeyen ya da bildirimi eksik yahut yanlışlı yapan matbaa işletmecilerine 1400 lira özel usulsüzlük cezası verilecek.

Özel usulsüzlük cezası, bildirimin belirlenen mühletin sonundan başlayarak 30 gün içinde yapılması ya da eksik yahut yanlışlı yapılan bildirimin birebir mühlet içinde tamamlanması, düzeltilmesi durumunda yarı oranında uygulanacak.

Yeminli mali müşavir tasdik raporunun belirtilen müddette ibraz edilmemesi durumunda, tasdik raporu ibraz koşulu getirilen mükellef ismine 50 bin liradan az ve 500 bin liradan fazla olmamak üzere, yararlanılması tasdik raporunun ibrazı kaidesine bağlanan fiyatın yüzde 5’i nispetinde özel usulsüzlük cezası kesilecek.

Kanun Teklifi ile ihtilafların azaltılması ve vergisel süreçlerde aktifliğin artırılması için 5 bin Türk lirasını aşan usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarına ait uzlaşma talep edilebilmesi ve bu meblağı aşmayan usulsüzlük cezaları içinse Vergi Yordam Kanunu’nda belirtilen indirim oranının yüzde 50 artırımlı olarak uygulanması sağlanıyor.

Mükellefler, yöntemine uygun yürürlüğe konulmuş bir ikili vergilendirmeyi tedbire mutabakatı kararlarına karşıt olarak vergilendirildiği yahut bu halde vergilendirileceğine ait kuvvetli emareler bulunduğu teziyle muahedenin “karşılıklı muahede usulü” kararlarına nazaran Gelir Yönetimi Başkanlığına başvurabilecek. İkili vergilendirmeyi tedbire mutabakatı kararlarına bağlı olarak bu müracaat, mutabakata taraf öteki akit devlet yetkili makamları aracılığıyla da yapılabilecek.

Karşılıklı muahede metoduna nazaran müracaat, müracaat kapsamındaki tarh ve bildiri edilen vergi ve cezalar ile ihtirazi kayıtla verilen beyanname üzerine tahakkuk eden vergiye ait dava açma müddetini durduracak. Yapılan müracaata bahis talebin reddi yahut öteki akit devletin yetkili makamı ile muahedeye varılamaması durumunda, bu durum bir yazıyla mükellefe bildiri edilecek. Mükellef, yazının bildirim edildiği tarihten itibaren kalan dava açma müddeti içerisinde vergi mahkemesi nezdinde dava açabilecek. Dava açma müddeti, 15 günden az kalmışsa bu müddet yazının bildirimi tarihinden itibaren 15 gün olarak uzayacak.

Teklifle karşılıklı muahede tarzı müracaatının neticelendirilmesine ait düzenleme getiriliyor. Buna nazaran, müracaatın Gelir Yönetimi Başkanlığı ile öteki akit devletin yetkili makamı ortasında mutabakata varılarak sonuçlandırılması halinde durum mükellefe bir yazı ile bildiri edilecek. Yazının bildirim tarihinden itibaren 30 gün içinde mükellefin varılan muahedeyi kabul edip etmediğini, Gelir Yönetimi Başkanlığına bildirecek. Mükellef bu mühlet içinde bildirimde bulunmadığı takdirde, varılan muahedeyi kabul etmemiş sayılacak. Muahede sonucunun kabul edilmemesi yahut kabul edilmemiş sayılması durumunda, 30 günlük mühletin bitiminden itibaren dava açma mühleti tekrar işlemeye başlayacak ve vergi mahkemesi nezdinde dava açılabilecek. Dava açma mühleti, 15 günden az kalmış ise bu mühlet 15 gün olarak uzatılacak.

Karşılıklı mutabakatın vaki olduğu durumda üzerinde anlaşılan konular ve muahede uyarınca düzeltilen vergi ve cezalar hakkında dava açılamayacak ve hiçbir mercie şikayette bulunulamayacak. Kelam konusu vergi ve cezalar, düzeltme sürecinin mükellefe bildiri edildiği tarihten itibaren 1 ay içerisinde ödenecek. Düzeltme sürecine husus verginin tamamı ile cezaların yarısının bu müddet zarfında ödenmesi halinde, cezanın yarısı indirilecek.

Mükelleflerin uzlaşma talebine ait düzenlemeler

Kanun teklifi, müracaat öncesi açılan davalar ve uzlaşma talebine ait düzenlemeler de içeriyor.

Mükellef, yaptığı müracaattan evvel dava açmışsa dava, karşılıklı mutabakat yöntemi başvurusu sonuca bağlanmadan vergi mahkemelerince incelenmeyecek. Dava rastgele bir sebeple incelenir ve karara bağlanırsa karşılıklı muahede müracaatına ait sonuç dikkate alınacak. Mutabakat sonucu, yönetim tarafından yargı mercilerine bildirilecek. Karşılıklı muahedenin vaki olmaması halinde, durdurulmuş olan davanın görülmesine, vergi mahkemesinde devam edilecek.

Uzlaşma talebinde bulunmuşsa uzlaşma, karşılıklı muahede yordamı müracaatının sonuca bağlanmasına kadar ertelenecek. Mükellef, mutabakatın sonucunu beklemeksizin uzlaşma hakkını kullanmayı talep ettiği takdirde müracaatından vazgeçmiş sayılacak ve uzlaşmanın vaki olduğu durumda, öteki akit devlete yönelik düzeltme talebi hariç, tekrar karşılıklı muahede adabı müracaatında bulunamayacak.

Karşılıklı mutabakat sonucuna nazaran, Türkiye’de düzeltme yapılmasının gerekmesi durumunda, muahede sonucu, kanunun zamanaşımı kararlarına bakılmaksızın uygulanacak. Mutabakat sonucunun uygulanması için ikili vergilendirmeyi tedbire muahedesinde bir müddet öngörülmüş ise bu mühlet ile ilgili kararlar gizli kalacak.

Mükellef, karşılıklı muahedenin sonucunu kabul ettiği durumlar hariç olmak üzere, sürecin rastgele bir kademesinde başvurusunu geri çekebilecek, bu durumda duran zamanaşımı kaldığı yerden işlemeye devam edecek. Mükellefin, başvurusunu geri çektiği durumda, kanunun başka kararları kapsamındaki müracaat hakları gizli kalacak. Karşılıklı mutabakat metoduna başvurulması, tahakkuk eden vergi ve cezaların tahsilatını durdurmayacak.

Bu düzenlemeler, 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren yapılacak müracaatlara uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.

Mükelleflerin istemeleri halinde, birinci defa tekrar değerleme yapacakları hesap periyodundan evvelki hesap periyodunun sonu prestijiyle bilançolarına kayıtlı bulunan taşınmazlar ile amortismana tabi öbür iktisadi değerlerini, kararlara uymak şartıyla yine değerleyebilmelerine imkan sağlanacak. Bu husus, 1 Ocak 2022 tarihinde yürürlüğe girecek.

Damga vergisi istisnası

Yatırım izleme ve uyum başkanlıkları, (YİKOB), Damga Vergisi Kanunu uygulamasında resmi daire kapsamına alınacak.

Damga Vergisi Kanunu’nda “Ticari ve uygar işlerle ilgili kağıtlar” başlıklı kısmında yapılan düzenlemelerle, teminatlı sermaye piyasası araçlarının ihracında süreç maliyetlerinin azaltılması sağlanıyor. Sermaye Piyasası Kanunu kapsamında teminat yöneticisinin taraf oldukları dahil olmak üzere, sermaye piyasası araçlarının ihracına mevzu teminatlara ait düzenlenen makbuz ve kağıtlara damga vergisi istisnası yapılacak.

Kamu Mali İdaresi ve Denetim Kanunu’na ekli (I) ve (II) sayılı cetvellerde yazılı genel ve özel bütçeli yönetimlerle, vilayet özel yönetimlerine, yatırım izleme ve uyum başkanlıklarına, belediyelere ve köylere yapılacak bağışlara ait olarak, ilgili yönetim ile bağışlayanlar ortasında düzenlenen kağıtlara damga vergisi istisnası sağlanacak.

Gelir Vergisi Kanununun yinelenmiş 20/B unsuru kapsamında vergilendirilen karlara bahis teslim ve hizmetler katma paha vergisinden istisna edilecek. Bu husus, 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren düzenlemenin yayımı tarihinde uygulanacak.

Sıhhate ziyanlı tütün mamulleriyle uğraşta aktifliğin artırılması ile otomotiv bölümünde oluşabilecek fiyat dalgalanmalarına uygun vergilemenin sağlanabilmesi, günün toplumsal, ekonomik ve mali gereksinimlerine nazaran süratli ve esnek karar alınabilmesi için Özel Tüketim Vergisi Kanunu ile Cumhurbaşkanına tanınan yetki değiştiriliyor. Kanunda yer verilen II sayılı listedeki mallar için belirlenen oranları ve oranlara temel özel tüketim vergisi matrahlarının alt ve üst hudutları 3 katına, III sayılı liste B cetvelindeki mallar için taban maktu vergi 3 katına kadar çıkarılabilecek.

ATV ve UTV’ye tıpkı oranda vergilendirme

Fizikî ve teknik özelliklerine nazaran gümrük tarife cetvelinin farklı konumlarında yer alan ATV (All Terrain Vehicle/her türlü toprakta kullanılan araç) ve UTV (Utility Task Vehicle/çok hedefli hizmet aracı) isimli araç tiplerinin tıpkı oranda vergilendirmeleri sağlanacak.

Ayrıyeten motor silindir hacmine ve özel tüketim vergisi matrahına nazaran farklı oranlarda vergilendirilen motorlu karavanlarda vergilendirmeye temel tek bir oran belirleniyor.

Bankacılık Kanunu’nda yapılan düzenleme ile varlık idare şirketlerine kuruldukları takvim yılı ve bunu izleyen 5 yıl müddetince uygulanan damga vergisi, harç ve KKDF istisnası daima hale getirilecek, kelam konusu şirketlere tanınan banka ve sigorta muameleleri vergisine ait istisna kaldırılacak. Bu unsur, 1 Ocak 2022 tarihinde yürürlüğe girecek.

Kurumlar Vergisi Kanunu’nda değişiklik

Kurumlar Vergisi Kanunu’nda yapılan değişiklikle, nakdi sermaye artışından kaynaklanan faiz indirimi kurumuyla şirketlerin sermaye yapısı güçlendirilerek, özkaynakla finansman teşvik ediliyor. Düzenlemeyle, Türkiye’de yabancı sermaye, yurt dışından kaynak girişinin artırılması amaçlanıyor. Buna nazaran, nakdi sermaye artışlarının, yurt dışından getirilen nakitle karşılanan kısmı için oran yüzde 75 olarak uygulanacak.

Kurumlar Vergisi beyan müddetlerinde düzenlemeye gidilen teklifle, Kurumlar Vergisi beyannamesi, hesap devrinin kapandığı ayı izleyen üçüncü ayın birinci gününden yirmi beşinci günü akşamına kadar mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine verilecek.

Bu iki düzenleme, 2022 yılı vergilendirme devrine ait verilecek beyannamelerden itibaren uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.

Yatırım teşvik dokümanı bazında yapılan yatırım harcamasına yatırıma katkı oranının uygulanmasıyla belirlenen fiyatın yüzde 10’luk kısmı, Kurumlar Vergisi beyannamesinin verilmesi gereken ayı takip eden ikinci ayın sonuna kadar talep edilmesi kaidesiyle, ÖTV ve KDV hariç olmak üzere tahakkuk etmiş başka vergi borçlarından terkin edilmek suretiyle kullanılabilecek. Bu unsur, 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren yapılacak yatırım harcamalarına uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.