AB’den Türkiye’nin çehresini değiştirecek program

BLOOMBERG HT ARAŞTIRMA

Avrupa Birliği, Çin’in devasa Jenerasyon ve Yol Projesi’ne alternatif olarak 300 milyar euro’yu devreye sokuyor.

Avrupa Komitesi, Global Geçit Programı’nı bugün açıklayacak.

Global Geçit Programı’nın Balkanlar ve Türkiye’yi de içine alan bir kapsamı bulunuyor.

Program, 2027’ye kadar 300 milyar euroluk toplama erişecek dijitalleşme, nakliyecilik, güç ve sıhhat üzere alanlarda özel ve kamusal altyapı yatırımlarını içeriyor. Çin’in son devirde Jenerasyon ve Yol Projesi kapsamında attığı adımlar ve fakir ülkelerin Çin’e olan yüksek ölçüdeki borçlarına karşılık Bloomberg’in eriştiği strateji evrakına nazaran AB, sürdürülebilir ve adil şartlarda finansman ile hukuk, yüksek insani ve toplumsal imkanları baz alan bir hedef güdüyor.

Balkanlar’ın batısı ve Türkiye’de trans-Avrupa çizgisini genişletme amacı de bulunan programın önümüzdeki 7 yılda bölgeye 9 milyar euroluk hibe de vermesi planlanıyor.

AB Global Geçit Programı için, 40 milyar euroya kadar kapasiteyle Sürdürülebilir Kalkınma Fonu’nu kullanacak. Program ayrıyeten 18 milyar euroya varan bir hibeyi de içerecek.

Strateji evrakının ayrıntılarına nazaran program, AB’nin global çıkarları ile finansal alandaki teşebbüs ve fonlama enstrümanlarını demokrasi ve insan haklarının tesisi üzere emelleri da gözeterek bir ortaya getiriyor.

Almanya’nın AB Temsilcisi Michael Clauss mevzuya dair yaptığı açıklamada Global Geçit Programı’nın AB’yi daha tesirli bir jeopolitik oyuncu haline getireceğini ve çok paydaşlı bu adımın koşulları ile cazip iş birlikleri yaratacağını ve Çin’in Jenerasyon ve Yol Projesi’ne düzgün bir alternatif olacağını vurguladı.

Öte yandan planın Doğu Avrupa’daki odağı dijital yatırımlar ve yenilenebilir güç olurken, Ukrayna’da pak güç altyapısı ham unsur ve batarya zinciri üzerinden planlanıyor.

Güney Avrupa’da yenilenebilir hidrojen üretimini de içeren projelere 7 milyar euroluk hibe ve 30 milyar euroya ulaşması beklenen özel yatırımlar öngörülüyor.

ABD ve Çin’in direkt yatırımlarının 222 milyar euroyu bulduğu Afrika’da ise AB, kıtanın dijital iktisadını, internet altyapısını ve taşıma ağlarını geliştirmeyi planlıyor.

Merkez Asya’da lojistik ağlar ve sürdürülebilirliğin artırılması, Asya-Pasifik’te Japonya üzere ülkelerle yapay zeka üzere alanlarda işbirliklerinin kurulması, Latin Amerika’da denizaltı ve fiber okyanus ötesi mevcut yapıların geliştirilmesi ve kutup bölgelerinde 5G teknolojisi bazlı yenilenebilir yatırımların artırılması hedefleniyor.

AB’nin bu stratejisi, Temmuz’daki G7 sonrası ABD öncülüğünde imzalanan “Daha Uygun Bir Dünyayı Yine Kur” ekseninde yer alıyor. Bu muahedeye nazaran ülke önderleri Çin’in agresif adımlarına karşılık “yeşil” altyapı kurulması amaçlanıyor