“AB ile samimi bir alakayı tanım etme zamanı”

İstanbul Sanayi Odası İdare Konseyi Lideri Erdal Bahçıvan, Rusya ve Ukrayna savaşının Türkiye’nin iki ülke ile olan ticaret ve turizm hacmini daraltacağına, tedarik zincirlerini aksatacağına, besin ve güç faturasını artıracağına ve cari dengeyi olumsuz etkileyeceğine dikkat çekerek “Ülkemizin başta güç olmak üzere birçok alanda tedarik kanallarının çeşitlendirilerek tedarik zinciri güvenliğinin güçlendirilmesi, yerli ve pak güç kaynaklarına dayalı üretimin desteklenmesi ve güç verimliliğinin artırılması kritik ehemmiyet taşıyor. Ayrıyeten çok daha güçlü ziraî siyasetler ve üretim stratejileri oluşturulmalı” dedi.

İstanbul Sanayi Odası (İSO) Meclisi’nin mart ayı olağan toplantısı, “Küresel Ekonomik Gelişmeler ve Rusya-Ukrayna Savaşı Nedeniyle İktisat, İhracat ve Endüstrimizin Karşılaştığı Sıkıntılar ve Tahlil Arayışı” ana gündemi ile Odakule Fazıl Zobu Meclis Salonu’nda gerçekleştirildi.

Bahçıvan, Rusya ve Ukrayna savaşının dünya için olduğu kadar Türkiye açısından da kıymetli riskler ve olumsuz tesirler yarattığına, Türkiye’nin ziraî eser tedarikinden ihracatına, güçten hammaddeye kadar pek çok alanda iki ülke ile değerli münasebetlere ve turizm bölümü açısından da güçlü bağlara sahip olduğuna dikkat çekti. Bu nedenle geçmişte olduğu üzere bugün ve gelecekte de Türkiye’nin bu ülkelerle alakalarını titizlikle ve istikrarlı bir biçimde yürütmesinin kritik olduğunun altını çizen İSO İdare Konseyi Lideri Erdal Bahçıvan, “Durumu sayılarla somutlaştıracak olursam: 2021 yılında Rusya ile 34,7 milyar dolarlık ticaret hacmimiz var. Bu ülke ile 5,8 milyar dolar ihracat, 29 milyar dolar ithalat yapmışız. Ukrayna ile ise 2,9 milyar dolar ihracat, 4,5 milyar dolar ithalat olmak üzere toplam 7,4 milyar dolarlık ticaret hacmimiz kelam konusu. Rusya, başta doğalgaz olmak üzere güç alanında ve tarım eserlerinde çok değerli bir tedarikçimiz. Birebir halde Ukrayna’dan da yeniden tarım ve demir çelik ithalatımız kıymetli düzeylerde. Bilhassa buğday ithalatımızın yüzde 80’inden fazlasının bu iki ülkeden yapılıyor olması kıymetli bir kırılganlık kaynağı. Yeniden güçte Rusya’dan ithal edilen petrol, doğalgaz ve kömüre bağımlılık oranımız yüzde 26 ile hayli yüksek. Buna bağlı olarak ithal güç girdilerinde yüzde 20’lik kesinti olması durumunda dahi Türkiye yüzde 2,1’lik üretim kaybıyla, Litvanya ve Yunanistan’ın akabinde en çok etkilenen üçüncü ülke olma pozisyonunda. Başka kıymetli bir tesir alanı da hiç kuşkusuz turizm. 2021 yılında Rusya’dan 4,7 milyon, Ukrayna’dan 2,1 milyon turist ülkemizi ziyaret etmiş. Rusya en fazla turist ağırladığımız ülke olurken, üçüncü sıradaki Ukrayna’dan gelen turist sayısı son beş yılda neredeyse iki katına çıkmıştı. Sayıların da gösterdiği üzere savaş ortamının bu iki ülke ile olan ticaret ve turizm hacmimizi daraltacağı, tedarik zincirlerimizi aksatacağı, besin ve güç faturamızı artıracağı ve cari dengeyi olumsuz etkileyeceği son derece açık” diye konuştu.

Çok dikkatli davranmamız mecburî

Bu durumun ihracatta yeni rekor kırarak cari fazla verme maksadıyla yola çıkılan ve yüksek enflasyonla uğraş edilen bir yılda çok daha dikkatli davranmayı mecburî kıldığını belirten Bahçıvan “Bu noktada ehemmiyetle söz etmek isterim ki, başta güç olmak üzere birçok alanda tedarik kanallarının çeşitlendirilerek ülkemizin tedarik zinciri güvenliğinin güçlendirilmesi, yerli ve pak güç kaynaklarına dayalı üretimin desteklenmesi ve güç verimliliğinin artırılması kritik kıymet taşımaktadır. Yeniden birebir biçimde, başta ay çiçeği ve yem bitkileri olmak üzere ülkemiz için son derece stratejik olan tarım eserlerinin ithalat ve üretim siyaseti gözden geçirilerek, gelecek yıllar için çok daha güçlü ziraî siyasetler ve üretim stratejileri oluşturulması gerekiyor” diye konuştu.

Yeniden savaş nedeniyle Rusya ve Ukrayna limanlarında kalan Türk gemileri ile TIR’ların ve alternatif taşıma rotalarında vakit zaman yaşanan zahmetlerin de ticareti olumsuz etkilediğini vurgulayan İSO İdare Şurası Lideri Erdal Bahçıvan, Ticaret, Dışişleri, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlıklarının ağır ve özverili çalışmaları ile başta limanlarda bekleyen gemilerin tekrar Türkiye’ye yanlışsız yola çıkması olmak üzere lojistik sıkıntıların tahlili için gösterilen uğraşlara teşekkür etti. Bahçıvan ayrıyeten Ticaret Bakanlığının iki ülke ile ticaret için lojistik ve finansman alanında firmalara yol haritası belirlemesinin ehemmiyetine de değindi.

Dahilde süreç dokümanlarına ek mühlet tanınmalı

Konuşmasında öteki bir dizi kıymetli sıkıntıya değinen Bahçıvan, şunları söyledi: “Önemli bir sorun da Rusya ve Ukrayna’ya ihraç edilmek üzere, dahilde sürece ile ithal edilen malların ihracat süreçlerinin tamamlanmamasıdır. Bu sebeple firmalarımız yükümlülüklerini yerine getiremeyeceklerinden sıkıntı durumda kalacaklar. Dahilde Süreç Dokümanlarına ek müddet tanınması, bölümdeki firmalarımızı rahatlatacak. İki ülke ile ağır ticareti nedeniyle üretim ve ihracat kayıpları yaşayan bölümlerimizdeki istihdamın olumsuz etkilenmemesi için başta kısa çalışma ödeneği olmak üzere istihdam dayanağı ile uygun şartlı kredi imkanlarının sağlanması değer taşımaktadır. Benzeri halde, iki ülkeye yapılan ihracatlarda Eximbank kredi ve sigorta düzeneklerinin faal bir biçimde devrede olması sanayicilerimizin yükünü hafifletecektir. Gerek savaş nedeniyle yaşanan sorunlar, gerekse yeni pazarlara ulaşma noktasında Eximbank’ın, önümüzdeki periyotta de endüstrimizin en güçlü iş ortağı olmaya devam edeceğine yürekten inanıyoruz. Türk Eximbank’ın sermayesi, ihracatımızı ve ihracatçılarımızı nitelikli bir biçimde destekleyebilmesi için güçlendirilmelidir. Yeri gelmişken, ihracatçıların finansmana erişiminde teminat problemini ortadan kaldırmayı amaçlayan İhracatı Geliştirme Fonunun kurulmasını çok değerli bulduğumuzu belirtmek istiyorum. Lakin bu fonun düşük limitlerle ve daha çok KOBİ’lere yönelik teminat sağlamasını hakikat bulmadığımızı, büyük şirketlerin de daha yüksek limitlerle bu fondan istifade etmesi gerektiğini vurgulamak istiyorum.”

En uygun vakit

Rusya ve Ukrayna savaşının Avrupa’nın, bu süreçte kilit rol oynayan Türkiye’ye ne kadar muhtaçlık duyduğunu da ortaya koyması açısından bir kez daha öğretici olduğunu da vurgulayan Bahçıvan, şunları söyledi:

“En büyük ihracat pazarımız olan AB pazarından hak ettiğimiz hissesi almamız için AB ile sürdürülebilir, takvimi ve kesin sonuçları olan samimi bir alakayı yine tanım etmemiz ve belirsizlikleri ortadan kaldırmamız için uygun bir vakit olduğunu düşünüyoruz. Bu bağlamda Gümrük Birliği’nin revize edilerek kapsamının değişen şartlara uygun olarak düzenlenmesi çalışmaları en kısa müddette sonuçlanmalıdır. Başta Asya-Pasifik bölgesi olmak üzere dünya genelinde bölgesel özgür ticaret muahedeleri süratle yaygınlaşmaktadır. Bu mutabakatlar ticaret blokları oluşturarak muahede kapsamı dışındaki ülkeler için ticareti daha da kuvvetli hale getirmektedir. En fazla hür ticaret muahedesi imzalayan tarafın ise AB olduğunu görüyoruz. AB firmaları ile üçüncü pazarlarda eşit şartlarda rekabet edebilmek için Türkiye’nin de Özgür Ticaret Mutabakatı müzakerelerini eş vakitli ya da münferit yapabilmesi ve karar sistemlerinde kelam sahibi olması gerekmektedir. Gündem savaş olmakla birlikte, bu süreçte bilhassa fosil yakıtlarda yaşanan olağandışı fiyat artışları, yenilenebilir gücün kritik ehemmiyetini gözler önüne sererek; sürdürülebilirliğin dünyanın geleceği açısından ne kadar kıymetli olduğunu bir sefer daha bizlere göstermiştir. Sürdürülebilirlik konusunda AB, başta sonda karbon vergisi olmak üzere ülkemizi ve sanayimizi yakından ilgilendiren birçok düzenlemeyi hayata geçirmektedir. Bu vesileyle, Ticaret Bakanlığımızın uyumunda yürütülen sürdürülebilirlik çalışmalarını yakından takip ettiğimizi, İklim Şurasında ele alınan bahislerden biri olan Emisyon Ticaret Sistemi oluşturulurken sistemin endüstrimiz başta olmak üzere tüm dallarımızı destekleyecek biçimde kurgulanmasının çok değerli olduğunu vurgulamak isterim.”